Emadəddin Nəsimi

   Emadəddin Nəsimi Azərbaycan ədəbiyyatının misilsiz şairi və Şərqin ən görkəmli klassik şairlərindən biridir. İslam dünyasının üç dilində İlahi şeirini yaratmaqla yanaşı insan ləyaqətini və dəyərini qeyd - şərtsiz dəstəkləməklə onu dünya ədəbiyyatının ən davamlı şairlərindən birinə çevirmişdir. Zamanın zalımkərinin çəkmələri altında tapdalanan insanların hüquqlarını müdafiə edən bir üsyankar ruh və insan sevgisi ilə dolu bir ürək onu əbədi saxlayacaqdır. Əvvəlcə bir qıza ürək bağlayıb aşiq oldu və sevgi şeirlərini səsləndirdi, lakin bu fərdi sevgi tezliklə bütün insanların sevgisinə yol verdi və Hurufilərin yolunu tutdu. Ancaq dünyanın həqiqətləri ilə tanış olana qədər bir filosof kimi ortaya çıxdı. Dövrünün zalımlarının və ruhanilərinin davranışlarını tanıdı, sonra zülm və xurafələrə qarşı mübarizə yolunu tutub üsyan etdi. Qaçılmaz olaraq ruhanilırin tələbi ilə məhkəmə çəkildi və dara, insani fikirləri üçün canını verdi. Onun hər üç dildə şeirləri humanist fikirlər ifadə edir. Bu düşüncələr müdriklik və fəlsəfə ilə doludur və şeirləri onun intellektual inkişafını əks etdirir. Nəsiminin dıvanında sevgi poeziyası, Tərıqət və fəlsəfi poeziya var ki, bunların hər biri mənəvi və intellektual təkamülündə müəyyən bir dövrə aiddir. Buna görə İmadəddin Nəsimin şeirlərini araşdırarkən şeirlərin söyləniş zamanına diqqət yetirmək lazımdır. Lakin onun poeziyasında sabit qalan şey insanlıq və insan ləyaqətinin qiymətləndirilməsidir.

Açar sözlər: İmadəddin Nəsimi, irslər, hikmət və fəlsəfə, humanizm, üsyan.