قیزیل قلم آذر Qizil Qelem

آذربایجاندا اسلام اؤنجه­ سی تورک دولت­لری تورک توپلوقلاری بوگون یئر کوره ­سی­نین باشا باشینا یاییلمیشدیر. دئمک اولار بوگون هئچ بیر خالق تورک­لر کیمی دُنیادا یاییلمامیشدیر. شُبهه ­سیز بو یاییلما چوخلو کؤچلردن حاصل اولموش و بیر سیرا نه ­دن­لره گؤره اؤز آنایوردلاریندان کؤچوب و باشقا یئرلری ده اؤزلرینه وطن سئچمیشلر. بو کؤچلرین نه ­دنی هم اقتصادی – اکونومیک و هم سیاسی اولموشدور. سیاسی نه ­دن­لری بئله سیرالاماق اولا:بوی آراسی مجادله ­لرچین باسقی­سیموغول باسقی­سیاو بیری طرفدن اقتصادی نه­ دن­لری ده بئله سایماق اولار:اوتلاقلارین دارالماسیحیوانلارین چوخالماسی و چوخلو اوتلاقلارا احتیاج دویولماسینفوسون آرتیشیقوراقلیقاوچونجو طرفدن نئچه عامل ده تورکلرین یئنی یئرلرده قبول اولونماسی­نین دا نه­دن­لری واردیر بو نه­دن­لردن: تورک­لرین ایگیدلیگی: آت سورمه­ده و اوخ آتمادا مهارتلری، چتین­لیکلره دؤزوملو اولدوقلاری و گؤیچک اولدوقلاری دا سبب اولوردو هر یانا گئتدیکده محبت­له قارشیلانیردیلار. باغیمسیزلیق روحیه­سی، هر یئری وطن بیلمه­سی؛ بو اؤزه­للیک­لر بورادان یارانیر کی تورکلر اؤزلرینی محیط ایله وفق وئره بیلیرلر و محیط ایله اویغونلاشیرلار.تورکلر بؤیوک بیر جغرافیادا داغیلمیشلار، هر یانا گئتمیشلرسه ده اؤز کولتورلرینی آپارمیشلار، گاهدان دا اؤز کولتورو اونودوب و حل اولموشلار، آما چوخلوق اونلارین ائتکی بوراخمالاریندا اولموشدور.تورکلرین کؤچلری بوگون دُنیانین هر یئرینه داغیلماقلارینی و یاییلماقلارینی گؤسته ­ریر او جمله­دن تورکلر سیبری­یه کؤچموشلر (سیبری سؤزجویو تورکجه اولموش)، چین، هندوستانا کؤچموشلر؛ آمریکایا گئتمیشلر و بوگون اورادا یاشایان قیزیل دریلی­لر دوغو آسیادان بوزلوقلار اوستوندن کؤچوب آمریکایا چاتانلا, ...ادامه مطلب

تورک دیلینی دوشونه‌رک: نه دئییریک، نییه دئییریک، نئجه دئییریک؟ لاله جوانشیر بو قیسا یازیدا تورک دیلینده یازماغین اهمیتینه، یازی خطالارینا نظارت فورملارینا و تاثیرلرینه، عرب و لاتین حرفلرینده یازیب یازماما مسئله‌سینه توخونولموش و بعضی اؤنریلر (پیشنهادلار) وئریلمیش‌دیر.یقین کی بیرچوخوموز تورکجه یازماغین نه قدر اهمیتلی اولدوغونو آرتیق بیلیریک. تورکجه یازماغین ساده‌جه ارتباط قورماق اوچون بیر وسیله اولمادیغینی، اونون حیات-ممات مسئله‌سی اولدوغونو دا بیلیریک. یعنی دیلیمیز یوخ اولاندان سونرا کولتور ده، کیملیک ده، تورپاق دا، سیاسی اقتدار مسئله‌سی ده، اقتصادی عدالت چابالاری دا بیتیب گئده‌جک. همت بگ شهبازی‌نین ان سون یازیسیندا یازدیغی کیمی، «دیل بیر میللتی سندلشدیرر». دیلینه صاحیب چیخمایان میللتین توخودوغو خالچا، یازدیغی ادبیات، چالدیغی موسیقی، اوستونده یاشادیغی تورپاق و او تورپاقدان داشیب چیخان ثروت دیلینی منیمسه‌ییب یازدیغی و یاراتدیغی میللته منسوب اولار، اؤزنه دئییل.تام دا بو نقطه‌ده، چاتدیغیمیز فیکیرلری و دیل مسئله‌سینین نه قدر حیاتی اولدوغونو اطرافیمیزداکی دوست-تانیشلاریمیزا و الی قلم توتان هرکسه ده چاتدیرماق ایسته‌ییریک. حاقلی اولاراق و خوش نیتلرله، گله‌جه‌ییمیزی و بقامیزی تامین ائتمک اوچون حرکته کئچیریک. اما بو مهم و حیاتی مسئله‌نی بیر-بیریمیزله پایلاشارکن بعضی نوکته‌لره حساسیتله دقت ائتمه‌میز لازیمدیر. بونلاردان بعضیلری بئله‌دیر:بیزیم توپلوم اؤز آنا دیلینده ائیتیم (آموزش) آلمیر. انسانلاریمیزین ذهنی، مختلیف یازیلی و سؤزلو مئدیالار و مدرسه سیستئمی واسیطه‌سی ایله هر طرفلی بیر زورلاما و حمله ایله قارشی-قارشییادیر. دؤولت بودجه‌سی حئسابینا، عینی زاماندا دا رسمی و غیر رسمی مرکزلرین ه, ...ادامه مطلب

 دانیشیق متنیم. کریمی19/02/1401سئویملی دوسلار! بوگون معیار و یا استاندارد دیلیمیزدن دانیشماق ایستردیم. بونا اینانیریق کی تورک دیلی ایراندا آرادان گئدن دئییلدیر، آنجاق بیر سیرا آخساقلیقلار اونو تهدید ائدیر و بو تهدید ده اساسلی و دانیلمازدیر. بونا چاره قیلماق گره کیر. بوگون دیلیمیزین آخساقلیقلاریندان نئچه سینی سایماق ایستردیم و اونون اؤنونو آلماق اوچون اؤز فیکیرلریمی اورتایا قویاجاغام و سیز عزیزلردن بو ساحه ده فیکیرلرینیزی ائشیتمک ایسته ییرم:1 ) ایلک اؤنجه دیلیمیز کئچن یوزایلین غلط سیاستلریندن آسیلی اولاراق فاذری (فارسی – تورکی) اولماغا گئدیر. البته فاصله­سیز ده عرض ائدیم: دیلیمیزین ماراقلیلاری چوخالماقدادیر. دیلیمیز کمیت یؤنوندن ضعیفله سه ده، کیفیت باخیمیندان طرفدارالاری چوخالمادادیر. همین عامل دیلیمیزین آرادان گئتمه سی نین قارشینی آلیر. هر حالدا رسمی اداره لرده، رادیو – تلویزیوندا و تورکجه مئدیامیزین اولمادیغیندان فاذری آدلی بیر دیل، داها آرتیق خالق ایچینده یئر آلیر. فارسیجا سؤزجوکلر، اؤزللیکله فارسیجانین دئییم طرزی و گرامری بیزیم دیلیمیزده ایشله نیلیر. رادیو – تلویزیون و اداره لر بو دورومون گوجلنمه سینده داها آرتیق رول ایفا ائدیر. تورک ترکیب لری یئرینه فارسیجا عنوانلار گونو – گوندن دیللره دوشور. داها بوگون هامی اداره لرین عنوانینی و پروژه لری ده فارسیجا ایشله دیلر، مقلا دئییلیر : "سازمان بهزیستی استان تهران". و بئله – بئله ترکیب لر دیلیمیزین قایدالارینی پوزور. بورادا بو آخساقلیغین قارشینی، دیلیمیزین رسمیت تاپماسییلا آلماق اولور. بو ساحه ده چوخلو سؤزلر واردیر.   بو قارما – قاریشیق دیل – فاذری، بؤیوک شهرلرین حاشیه سینه گلن مهاجر قووه لر داها آرتیق ایشه آپاریر. د, ...ادامه مطلب

   نهج الفرادیس، 7 جی عصر تورک ادبیاتیندا نثر نمونه سی دکتر محمدرضا کریمیبو مقاله قاباقجا "نامه صدیق" مجله سینده چاپ اولموش    نهج الفرادیس، 7جی یوزایلین تورک ادبیات, ...ادامه مطلب

  سئویملی قوروپداشلار، عزیز آذربایجانلی وطنداشلار! هامینیزی اورک ائیندن سلاملاییب، ساغلیق آرزیلاییرام. بوگوندن هر هفته دوشنبه گونلری آذربایجان تاریخی و کولتورونده آختاریشلار و تاپینتی لار حاققیندا دان, ...ادامه مطلب

آذر بایجاندا اسلام اؤنجه سی تورک دولت لری – 2 30/4/1399 عزیز قوروپداشلار! سلاملار!    کئچن هفته بوتون تورک دونیاسی، حتا غیرتورک اؤلکه ­لر ده حیله­ کار ائرمنی­لرین آذربایجانا تجاوزلارینا قارشی آیاغا ق, ...ادامه مطلب

تورک ادبیاتی خراساندان آذربایجانا بیر کؤرپو تورک دیلی چوخ اوزون تاریخه مالیک و اوزون سوره لی بیر دیلدیر، تاریخین ان اسکی زامانلاریندان گلیر. آریالی لار ایرانا داخیل اولمادان اؤنجه، تورک دیلی و حتا پر, ...ادامه مطلب

زلفیه ولی‌یئواتورکلرین و فارسلارین ایلکین موناسیبتلری‌نین قیسا دَیرلندیرمه‌سی  ایراندا مین‌ایل‌لیک تورک حاکمیتی باشلیغیندا اله آلدیغیمیز بو مؤوضو اساساً موسلمان تورکلرین بؤلگه‌ده‌کی حاکمیتلری‌‌نین این, ...ادامه مطلب

گوتتی­لر / قوتتی­لر      گوتتی­لر میلاددان ایکی و اوچ مین ایل اؤنجه میدانا گلمیشدیر. اورارتولار میلاددان مین ایل اؤنجه، ماننا و ماد اهلینی “گوتتی” دئییرلردیر. آنجاق ایکینجی سارگون زامانیندا کتیبه­ لرده مادلارلا گوتتی­لر بیر – بیریندن آیریلیرلار. قدیم ادبیاتدا رایج بیر سؤز واردیر کی اونلارین یوردونو “جودی داغی” آدلاناراق آشور داغلارینین قوزئیینده داغلارلا بیر بیلیردیلر., ...ادامه مطلب

  تورک     دیلی   نین سومئر دیلی ایله ایلگی سی تورک دیلی دونیانین محتشم دیللریندن بیری دیر و اونون سسی تاریخین درینلیک لریندن گلیر. دونیا دیللری اوچ بؤلومه بؤلونور: هیجالی دیللر، التصاقی یا پیوندی دیللر، ترکی, ...ادامه مطلب

گنجه­ لی نظامی، تکجه آذربایجان ادبیاتی یوخ، بلکه بوتون شرق ادبیاتی­نین اؤنملی و بؤیوک، اؤلمز سیمالارینداندیر. اونون درین دوشونجه­ سی، بشر سئوه ­رلیگی،, ...ادامه مطلب

   ایراندا یاشایان تورک دیللی خلقلر خراساندان، آذربایجانا قدر، اصفهاندان فارس و خوزستانا قدر یاییلمیشلار و تاریخ بویو اؤز وارلیقلاری­نین دامغاسینی وورموشلار.    ایران تورک ادبیاتی چوخ زنگین و دریندیر. تورکلر ایران تاریخینده بوتون انقلابی حرکتلرده بیرنجی صفده دایانمیش، اجنبیلر قارشیندا قاشقاییلار، تورکمنلر و آذربایجانلیلار دایانمیشلاردیر. عینی حالدا اؤز دیللرینی سئومیش و اؤز آنادیللرینده زنگین ادبی,ایراندا,ادبیاتی,تاریخی ...ادامه مطلب

  ایرک بیتیک ان آزی مین ایلدن آرتیق بیر تاریخه باغلی دیر. ایلک دفعه 1907جی ایلده مجار آراشدیریجیسی اولان آورل اشتین چین اؤلکه سی نین کانسو ایالتینده دونهوآنگ شهرینده یئرله شن بین بودا ماغاراسیندان تاپمیشدیر. بو الیازما نوسخه بوگون لندن ده بریتیش موزیوم دا 8212 نمره سی آلتیندا ساخلانیلیر.    بو الیاز, ...ادامه مطلب

      بوگون تورک دونیاسی نین اؤنونده مؤوجود اولان فورصت لر، بیر تورک بیرلیگی نین ووجودا گلمه سی اوچون ان اویغون فورصت لردیر. چونکو ایندییه دک تورک دونیاسی میللی بیرلیک حیسسی یؤنوندن هیچ بو قدر بیر و برابر اولمامیشدی. تاریخین بیزه سوندوغو بو فورصتی  ان یاخشی شکیلده دگرلندیرمک زورونداییق، یوخسا یارین, ...ادامه مطلب

م.کریمی    ظهور امپراتوری کوشانیان، واقعه ی مهمی در آسیای مرکزی به شمار می رود. منابع فراوانی در این باره در دست است. چینی ها آنان را با عنوان "کویی شو آنگ" می شناختند که بخشی از هسیونگ نوها یا یو اچی ها به شمار می آمدند. قدیمترین منبع در باره ی کوشانیان، گزارشی است از سرلشکر "پن یونگ" به امپراتور , ...ادامه مطلب