آذربایجاندا اسلام اؤنجه­ سی تورک دولت­لری

آذربایجاندا اسلام اؤنجه­ سی تورک دولت­لری

تورک توپلوقلاری بوگون یئر کوره ­سی­نین باشا باشینا یاییلمیشدیر. دئمک اولار بوگون هئچ بیر خالق تورک­لر کیمی دُنیادا یاییلمامیشدیر. شُبهه ­سیز بو یاییلما چوخلو کؤچلردن حاصل اولموش و بیر سیرا نه ­دن­لره گؤره اؤز آنایوردلاریندان کؤچوب و باشقا یئرلری ده اؤزلرینه وطن سئچمیشلر. بو کؤچلرین نه ­دنی هم اقتصادی – اکونومیک و هم سیاسی اولموشدور. سیاسی نه ­دن­لری بئله سیرالاماق اولا:

بوی آراسی مجادله ­لر

چین باسقی­سی

موغول باسقی­سی

او بیری طرفدن اقتصادی نه­ دن­لری ده بئله سایماق اولار:

اوتلاقلارین دارالماسی

حیوانلارین چوخالماسی و چوخلو اوتلاقلارا احتیاج دویولماسی

نفوسون آرتیشی

قوراقلیق

اوچونجو طرفدن نئچه عامل ده تورکلرین یئنی یئرلرده قبول اولونماسی­نین دا نه­دن­لری واردیر بو نه­دن­لردن: تورک­لرین ایگیدلیگی: آت سورمه­ده و اوخ آتمادا مهارتلری، چتین­لیکلره دؤزوملو اولدوقلاری و گؤیچک اولدوقلاری دا سبب اولوردو هر یانا گئتدیکده محبت­له قارشیلانیردیلار. باغیمسیزلیق روحیه­سی، هر یئری وطن بیلمه­سی؛ بو اؤزه­للیک­لر بورادان یارانیر کی تورکلر اؤزلرینی محیط ایله وفق وئره بیلیرلر و محیط ایله اویغونلاشیرلار.

تورکلر بؤیوک بیر جغرافیادا داغیلمیشلار، هر یانا گئتمیشلرسه ده اؤز کولتورلرینی آپارمیشلار، گاهدان دا اؤز کولتورو اونودوب و حل اولموشلار، آما چوخلوق اونلارین ائتکی بوراخمالاریندا اولموشدور.

تورکلرین کؤچلری بوگون دُنیانین هر یئرینه داغیلماقلارینی و یاییلماقلارینی گؤسته ­ریر او جمله­دن تورکلر سیبری­یه کؤچموشلر (سیبری سؤزجویو تورکجه اولموش)، چین، هندوستانا کؤچموشلر؛ آمریکایا گئتمیشلر و بوگون اورادا یاشایان قیزیل دریلی­لر دوغو آسیادان بوزلوقلار اوستوندن کؤچوب آمریکایا چاتانلاردیر.

آنادولو و ایران آدلانان توپراقلاریندا دا تورکلر چوخلوق قازانمیشلار، بوندان علاوه تورکلر مصر، سوریه، یمن و آفریقانین چوخ اؤلکه ­لرینده ان اسکی زمانلاردان یورد قورموشلار. آفریقادان علاوه اروپایا دا کؤچلری اولموش و بوگون دوغو اروپادا وارلیقلاری چوخلوقلا بیلینمه­ ده ­دیر.

بو کؤچلر تاریخ بویو زمان – زمان داوام ائتمیش و عئینی حالدا گوجو دولت­لر ده یاراتمیشلار. بوگون بیز بیر تورک اولاراق ایراندا یاشاییر، تورک تاریخی اوچون چوخلو اؤلکه ­لرده قایناق تاپا بیله­ریک. چین، بیزانس، عرب و فارس قایناقلاری و آرشیولریندن درین بیلگی­لر الده ائده بیله ­ریک. آنجاق بوگونون تاریخ آراشدیریجی­ لاری بو بیلگی­لری گاهدان اؤز منافع­لرینه گؤره د­ییشیرلر و گاهدان تحریف ده ائدیرلر او جمله ­دن ایراندا شوونیست­لر، تورک تاریخینی حتا آرشیولری آرادان آپارماقلا دا تحریفینه چالیشیرلار.

بیر قونویو دا آچیقلامالی­یام: تورکلرین کؤچلری زمان - زمان داوام ائتمیش و نئچه مین ایللر بویوندا بو کؤچلر اوز وئرمیشدیر. گاهدان ائله اوزون بیر تاریخه باغلی اولور کی کؤچ زمانی داها اؤنملی اولماییر، او جمله ­دن بوگون ایران آدلانان بؤلگه­ ده یاشایان تورکلرین بو توپراقلارا گلمه­سی تمام بورادا یاشایان بوی­لاردان اسکی زمانلارا عایید اولدوغو اوچون یئرلی تورکلر تانینماغا حقلی­دیرلر. هر دوره­نین کؤچلری­نین نه­ دن­لرینی آراشدیرماق اولار. من بورادا ایکی قونو اوزه ­رینده دانیشاجاغام:

پروتوتورکلر

تورکلر

آنجاق ایلک دانیشیغیم تورک آدی آلتیندا یارانان دولت­لر حققینده دانیشیرام و سونرا گلن هفته ­لرده پروتوتورک­لردن دانیشیغیم اولاجاقدیر.

اورتا آسیادا تورک آدلی توپلولوقلار و دولت­لر بونلاردیر:

هون

آوار

گؤک تورکلر – 2 دوره ­دیر

اویغورلار

قارلوقلار

قیرقیزلار

تورکیشلر

کیمرلر

باشقوردلار

پچنک­لر

خزرلر

اوغوزلار

آما آوروپایا گلنده تورک توپلولوقلاری و دولت­لری ده بونلاردان عبارتدیر:

هون

آوار

بولقارلار

مجارلار

سابیرلر

کومانلار – قپچاقلار

خزرلر

ایلک اؤنجه آسیا تورکلریندن دانیشاق. اورتا آسیادا یاشایان تورک توپلولوقلار هامیسی تورک دولت­لرینی ده قورموشلار. یعنی هونلار، آوارلار، گؤگ تورکلر، اویغورلار، قارلوقلار، قیرقیزلار، تورگیشلر، کیمرلر و باشقوردلار اؤز دولت­لرینی قورموش و بیر سیرا نئچه یوزایللر حکومتلرینی ساخلامیشلار. بو آرادا تکجه پچنک­لر دولت قورمامیشلار و توپلولوقلار شکلینده قالمیشلار. بونلارین بیر سیراسی اسلامدان سونرا داوام تاپمیشدیر مثلا اویغورلار اسلامندان سونرا داها گوجلو اولموشلار، البتده اوغوزلارین حکومت­لری اسلامدان سونرا تشکیل تاپمیشدیر.

آنجاق اروپایا گلدیکده هونلار و آوارلار هر ایکی قاره­ده اؤز دولت­لرینی قورموشلار. اوندان علاوه بولقارلار اسلام اؤنجه ­سی آذربایجان یولو ایله اروپایا چاتیب و اوروپادا اؤز دولت­لرینی تشکیل وئرمیشلر. بولقارلار حققینده دئمک اولار کی بیر اوزون زمان دا آذربایجاندا قالمیشلار، آما دولت­لرینی اروپادا قورموشلار و بوگون ده بولقارستان اؤلکه­ سینده اؤز وارلیقلارینا داوام ائدیب و کیملیک­لرینی ساخلاییرلار. بونو دا آرتیرمالی­یام بولقارلار آذربایجاندا یاشادیقلاری زمان تورکجه ادبیات یاراتمیشلار و ادیب­لری بو ادبیاتی بولقار – آذربایجان ادبیاتی بؤلومو کیمی ده­یرلندیریرلر.

مجار بویلاری دا آسیادان اروپایا کؤچه ­رک اروپادا اؤز دولت­لرینی قوروب و بوگون مجارستان آدلی اؤلکه­ لرینی ساخلاییرلار. بونلاردان اؤنجه فین – اوقورلار اروپایا چاتیب و بوگونکو فنلاند اؤلکه ­لری فین­لرین دولت و اؤلکه ­لری ساییلیر و مدرن تورک دولت­لرینی قوروب – ساخلامیشلار.

سابیرلر، کومانلار اروپا دا دولت قورا بیلمه ­میشلر، آما توپلولوقلارینی قوروموشلار و بوگون ده توپلولوق فورموندا یاشاییرلار.

آذربایجا گلدیکده خزرلر گوجلو دولت­لرینی اسلام اؤنجه ­سی یارادیب و 4 یوزایل اؤز حکومتلرینه داوام ائتدیرمیشلار. خزرلردن بوگون الیمیزده تورکجه اثرلر موجوددور. خزرلر هم تاریخده و هم ادبیاتدا بؤیوک ائتکی­لری اولموش و سونرا آسیادان کؤچوب و اروپادا دا بؤیوک ائتکی بوراخمیشلار.

بونلار آراسیندا اوغوزلار اسلام اؤنجه ­سی دولت قورموشلار، آنجاق آذربایجانا عایید اولان دولت­لری اسلام سونراسینا عایید اولور و گلن هفته ­لرده بوللو – بوللو بو باره ده دانیشاجاغیق.

ایندی قیسا صورتده بو دولتلری تانییاق.

آسیا هون دولتی

تورک آدیلا تانینان ایلک هون امپریاسی 220 ایل میلاددان اؤنجه اورتا آسیادا یارانیب و 216 میلاددان سونرایا قدر سورموشدور. یعنی بو حکومت 440 ایل تمام گوجلو بیر امپریا اولموش و چین قارشیندا دایانمیش، حتا چینی اؤز توپراقلارینا قاتمیش و حکومتلرینی الی آلتیندا آلمیشدیر. هونلارین ایلک خاقانی تئومان یا تومان اولموشدور کی 220 میلاددان قاباق حکومت یاراتمیش و 209جو ایل میلاددان اؤنجه­یه قدر خاقاننلیق تختینده اوتورموشدور. 11 ایل حکومتینده، چینی دال اوتورتموش و گوجلو امپراتورلوغونو ساخلامیشدیر. اونون آدی تئومان یا تومان­دیر. بو آد قوشون تشکیلاتیندا ایشله ­نیلن بیر آددیر و معناسی اون مین کیشیلیک قوشونا باشچیلیق ائدن بیر کیشی­یه دئییلیر. تورک قوشونو: اون، یوز، مین و اون مین­لیک بؤلوملره بؤلونه­ رک اون باشی، یوزباشی، مین باشی و تومان آدلاناراق قوشون تشکیلاتیندا کوماندارلارین عنوانلاری آدلانیردی، نئجه کی بوگون همین ایراندا جوخه، گروهان، گردان، هنگ، تیپ، لشکر، سپاه و ارتش اولاراق باشچیلاری سرجوخه، سرگروهبان، سرگرد، سرهنگ، سرتیپ، سرلشکر، سپهبد و ارتشبد آدلانیر. تومان دئدیکده اون مین­لیک بیر قوشونون باشچیسی دئییلیردی. تومان دا بئله بیر مقام صاحبی اولاراق خاقانلیغا چاتیر و تومان آدی ایله تاریخده تانینیر.

تومان بیر دموکراتیک حکومت یارادیر و اؤزو شانکو عنوانلی یئرلی حکمدارلار سئچه ­رک مرکزی حکومته باغلی ایشلری گؤرورموشلر. او ائله گوجلو-ایدی کی چین دولتی مشهور چین دیوارلارینی اونون قارشیندا چکدیردی و یوزایللر بویو تورکلره سد اولسون دئیه­رک هر ایل تعمیر ائدیب اوزالدیردی، آما یئنه تورکلر قارشیندا بیر کئچیلمز سد اولامادی. تومان چین ایالت­لرینی الده ائدیب و چین حکومتیندن باج آلیردی.

209 ایل میلاددان قاباق تومانین اوغلو مئته خاقان ایش اوستونه گلدی. مئته خاقان آتاسیندان دا داها آرتیق لیاقت گؤسته ­ریب و هون امپریاسینی داها گوجلندیردی و گئنیشلندیردی. مئته خاقان 209 دان 176 ایل میلاددان قاباغا کیمی – یعنی 33 ایل حکومت سوردو و تاریخده اؤزوندن بؤیوک ائتکی­لر قویدو. اونون تاریخده قالان ایشلری بونلار اولدو:

امپریانین گئنیشلیگی

تورک تشکیلاتی­نین قورولماسی

دموکراتیک سیستمین یاراتماسی

تقویم یاراتما

و . . .

مئته خاقان هون – تورک امپریاسی­نین هم گوجلندیردی و هم گئنیشلندیردی. اونون زمانیندا هون توپراقلاری آسیانین چوخ توپراقلارینی احاطه ائدیردی.

مئته خاقان قوشون تشکیلاتی ایله برابر حکومت تشکیلاتینی دا محکملندیردی و دولت ایشلرینی بیر مرکزه باغلی اولاراق نظام وئردی. اونون زمانیندا بئله تشکیلاتین یاراتماسی اونلارین تدبیر و فکر صاحبی اولدوقلارینی گؤسته­ ریر. بونلاردان قالان یازی­لار هله لازمی قدر آراشدیریلمامیش و علمی تکلیفلر بو حقده یئرده قالمیشدیر.

دموکراسیا یاراتماق اوچون، حتا پروتوتورک­لر زمانیندا آغ ساققاللار شوراسینی داها گوجلندیرمک دولت اوچون ده یاردیمچی اولموش و شانکو سیستمی گوجلنمیش و بئله ­لیک خالق کوتله ­لری اؤلکه ­نین تقدیراتیندا سهیم اولموشلار.

تقویم علمی بیر شکیل تاپمیشدیر. بیلیرسینیز بوگون ده هله ایراندا هر اون ایکی ایل بی دوره اولاراق، هر بیر ایل ده بیر حیوان آدی ایله باغلی آدلانیر مثلا: سیچان، قویون، دونقوز، تویوغ و...

بو تقویم مئته خاقان طرفیندن یاراتمیشدیر. هر 12 ایل بیر دوره ساییلمیش، عینی حالدا هر دوره انسان یاشاییشیندا و عمرونده ده بیر دؤره آدلاندی: ایلک 12 ایل - اوشاقلیق دؤره ­سی، ایکینجی 12 ایل – گنج­لیک دؤره ­سی، اوچونجو 12 ایل – کیشی­لیک دؤره ­سی، دؤردونجو 12 ایل – پیشمیشلیک دؤره­ سی، بئشینجی 12 ایل – تجربه دؤره ­سی و آلتینجی 12 ایل قوجالیق دؤره­سی.

مئته خاقاندان سونرا اونون اوغلو "کی اوک" خاقان اولدو. اونون دا امپراتورلوق دؤره­ سی هون دولتی­نین عظمتلی دورانی ساییلیر. "کی اوک­"دان سونرا اونون اوغلو چی­چی خاقان اولدو. اونون زمانیندا چین توطئه ­لری گوجلندی. 58 دن 54 ایل میلاددان اؤنجه ایللری آراسیندا چین هون امپریاسیندا رخنه سالا بیلدی، هون دولتی­نین توپراقلاریندا تفرقه یاراتدی و بیر سیرا توپراقلاری اؤز الینه آلدی. هون دولتی بو زمان چینه باغلی­لیق و باغیمسیزلیق آراسیندا قالیر. یاواش – یاواش هون امپریاسی ایکی بؤلومه: دوغو و باتی هونلارینا بؤلونور. چین گوجله ­نه­ رک هون ضعیفله ­ییر. چین جاسوسلاری بؤیوک ضربه­لر وورا بیلیرلر. نهایت هون دولتی 216م ایلینده پوزولور.