گونش آذربایجاندان ساچیلیر – 5

گونش آذربایجاندان ساچیلیر – 5

تاریخده حقیقت لر و تحریف لر

دانیشیق متنی

م. کریمی

10/05/1401

سلاملار،

بوگون ایران تاریخی نین تحریفی بللی و مسلم دیر. بو تحریف او قدر آغیر و دریندیر کی ایران و آذربایجان تاریخینی باشدان یازیب – اوخوماق گرکدیر. استعمار و باشدان انگلیس و تربیه ائتدیگی ماسونلار طرفیندن یازیلمیش و بوتون تحریفلرله آغی – قارا و قارانی آغ یازمیشلار. اؤزلری اعتراف ائدیرلر کی گرک تورکلری و تورک سولاله لرینی وحشی، محاجم و اشغالگر گؤسته رک، اؤزو ده درسی کتابلاردا! بو سؤز، ایرج افشار و محمود افشارین دیر. هله باشقا تصمیملریندن دانیشماییرام. آنجاق بونا اینانیرام کی همین سیاست بوگون باشقا بیر فورمتده داوام ائدیر. پهلوی تکجه دیلیمیزی دانیب، تاریخیمیزی تحریف ائتمه ییب، بلکه آذربایجانی یئرلی – دیبلی آرادان گؤتورمه یینه ده فیکیرله شیرمیش. حتا بونو دئمک ایسته ییرم کی وقتی شهرلرین، کندلرین، مختلف جغرافی آدلارینی ده ییشیر، نه فیکر ائدیر؟ همین سیاست بوگون داها شدتله داوام ائدیر. اورمو دریاچه سی نین قوروتماسی شاه دؤورونده پلانلاشیر، اما تاسوفله نیریک کی بوگون عملی اولور. 1357 جی ایلدن سونرا آذربایجانا بیر اؤگئی اوشاق کیمی داورانیبلار. آقثای ولایتی راحاتلیقلا دانیشیر و دئییر آذربایجاندا یاتیریم قورماق – سرمایه گذارلیق اولماسین! دلیلی ده بودور کی آذربایجان – اولده یا آخیرده ایراندان آیریلاجاقدیر. اوندا سرمایالار آذربایجانا چاتار! بو فیکیر تجزیه طلبلیک دئییلمی؟

عزیزلریم بوگون بیز هر بیر زاددان آرتیق ملی شعوروموزون یوکسکلیگینه چالیشمالی ییق. ملی شعورو دا دیلیمیزی، تاریخیمیزی، ادبیاتیمیزی، توپراقلاریمیزی و اقتصادیاتیمیزی الده ائتمکله اله گتیره بیله ریک. بو اوتاقلار دا بونونچون یارانیب و اومود ائدیرم باجارا بیلک بیرله شیب و ملی وارلیغیمیزین بینؤره سینه ال تاپاق. حقیقت بودور کی بوگون ملی شعور آرتمادادیر. بوگون داها مانقوردلار دال گئدیر، اؤز یانلیش فیکیرلریندن ال چکیرلر. ایرانشهریلی لر ده گئری دؤنمه لی دیرلر. بیز هر نه چکیریک بو 100 ایلده – 150 ایلدن غلط ایرانچی لیقدان – ایرانی فارس ایله بیر بیلمکدن چکمیشیک. بو دا یانلیش بیر ایدئولوژی و تئورولاردان میدانا گلمیشدیر. ماسونلار، اونلارین نؤکرلری و سیاستی ایره لی آپارانلاری ایرانی و آذربایجانی بوگونه گتیریب یئتیریبلر. بوگون ده همان سیاستی، آنجاق چوخ آغیر بیر دورمدا ایره لی آپاریرلار. آذربایجانین توپراقلاریندا مهاجرلرین یئرلشدیرمه سی، جغرافی آدلارین ده ییشدیریلمه سی، آذربایجاندا اورمو گؤلونو قوروتما، یاتیریم یاتیرتماماق و بئله بئله آددیملار آذربایجان خالقی نین یوخ ائدیلمه سینه چاتماغا ساری گئدیر. چالیشیلیر بیزیم ملی شعوروموزو آرادان آپارسینلار. بونا موفق اولورسالار، هدفه چاتمیش ساییلیرلار. بونلاری هدفی بودور بیزی تورکلویوموزدن آییرسینلار، بیزی فارسلاشدیرسینلار، باشی آشاغی و آلچاق آداملارا چئویریب – راحات خیال ایله غارت ائتسینلر. سؤز اوزون، آنجاق وقت آزدیر. بس سؤزوموزه باشلایاق.

تاریخیمیزی تحریف ائتمکدن دانیشماق ایستیرم. پهلوی رژیمی استعمارین ایسته یی و پلانلاشماسیلا، تاریخی یانلیشلارلا دولدورماغا چالیشمیشلار. تورکلری آلچاقلاتماقلا برابر فارسلاری شیشیرتمک گرک ایدی. فارسین تاریخی بللی اولمادیغی، چوخ یونگول و ضعیف اولدوغو اوچون اونا یالانلار دولدورماقلا تاریخ یازیلمالی ایدی. بو ایشی ده استعمارین ماسونلاری آسانلاشدیریر. انگلیسین ماسیونرلری ال اله وئریب فارسلارین ایچیندن نؤکرلر سئچیب و اونلاری تربیه ائتمه یه باشلامیشلار. سونرا رضاخانی شاه ائده رک بو ماسونلاری حکومت ایشلرینده قویموشلار. اؤزللیکله آذربایجانا سئچیلن استاندارلار، رئیس لر و تصمیم توتانلار تمامیله ساتقینلارلا سئچیلیر. بونا یول گؤسته ریجی محمود افشاردیر کی یازیر:

«... من با آموختن پنج دقیقه زبان تُرکی هم در هر مدرسه یا دانشگاه آذربایجان مخالفم …می‌خواهم آموزش فارسی را اجباری و مجانی و عمومی نمایند و وسائل این کار را فراهم آورند تا ظرف سه سال یا زودتر همه مردم بدون استثنا هر دو زبان را بدانند . پس از آن کم کم و خود بخود کلمات فارسی به قدری در لهجه تُرکی داخل خواهد شد که اقلا صدی شصت فارسی خواهد بود و این نسبت روز به روز زیادتر می‌شود تا به صدی هفتاد برسد و دو زبان یکی خواهد شد . ..

بو ساتقین آدامین هله آرزولاری تؤکنمه ییب، داوام ائدیر:

اگر این سیاست فرهنگی را دولت بپذیرد و ملّت هم کمک کند، چه در آذربایجان و چه سایر شهرستانها، برای من تردیدی نیست که بی هیچ زحمت و دردسری برای هیچ کس و مخالفتی از هیچ کجا به مقصود خواهیم رسید. بی‌آنکه آذربایجانیها احساس کرده باشند بعد از پنجاه سال به زبان فارسی ناحیه خودشان که باید آنرا لهجه “آذری” خواند صحبت خواهند کرد… (آذربایجان و زبان آن، 1397، ص 28)

یئنه داوامیندا دئییر:

باید حتما اینکار به دست خود آذربایجانیها صورت گیرد…آذربایجانیان باید خودشان پیشقدم شده و زبان ملی خود را رواج دهند تا کم کم تُرکی که خارجی است از بین برود…

فارسلارا یئنی بیر تاریخ یازیلیر: باشدان باشا یانلیش، یالان و فارسلاری شیشیرتمک. کوروش کیمدیر؟ داریوش کیمدیر؟ هخامنشلر اوچون تاریخ یاراتماق، کوروشا منشور حقوق بشر یازماق، اونا بیر قبیر ده سئچمک! بونلارین هامیسی ملتین جیبیندن خرجله نیر. پاسارگادی کوروش قبری یارادیرلار، تخت جمشیدی داریوشون قصری بزه ییرلر. یوزلرجه یالانی بیر - بیرینه توخویورلار. دوغردان تاریخده واریمیشلار؟ بوگون بو یالانلار اوزه چیخیر. یالانلار بللی اولور.

او بیری طرفدن تورکلری وحشی، مهاجم و گئری قالمیش گؤسته مه لری تاریخی عمدی صورتده ده ییشمکدن باشقا بیر زاد دئییلدیر. بو دا ایرج افشار افاضاتیندان دیر. او یازیر: درسی کتابلاردا باجاردیقجا تورکلری و تورک سلاله لرینی وحشی، مهاجم و بیگانه تانیتدیرماق گرکدیر! (همان کتاب، ص 421). بو تصمیملر اساسیندا حقیقت لری اؤرت – باسدیر ائدیب، یالانلاری حقیقت یئرینه قویماقدیر. ایندی بو حقیقت لری تاپماق و یالانلاری سیلمک بیزیم ملی تکلیف لریمیزدن ساییلیر. بونو بیلیریک سلجوقلار، ائلخانلیلار، و تامام تورک سولاله لری ایرانین و اسلامین ان پارلاق، قیزیل ایله یازیلان دؤوره لری دیر. سلجوقلولار دؤوروندن بوگونوموزه قالان یوزلرجه بؤیوک آبیده لر واردیر، یاراتدیقلاری یوللار، کروانسارالار، کؤرپولر، مچیدلر، مدرسه لر و باشقا آبیده لر هله ده استفاده اولونور. اونلارین زامانیندا یوزلرجه عالیم، یوزلرجه طبیب، یوزلرجه صنعتکار یاشاییب – یارادیبلار. یوزلرجه کتاب بوتون ساحه لرده یازیلیبدیر، ایستر طب، نجوم، تاریخ و باشقا بیلیملرده کتابلار یازیلیب. اؤزللیکله تاریخی کتابلارین ساییسی بو زامان داها چوخدور. بو تاریخی کتابلاردا تمامیله تورکلر تعریفله نیب؛ یوزلرجه فارسیجا سؤیله ین شاعیرلر، تورک شاهلاری و سلطانلارینی مدح ائتمیشلر. بس بونلاری نییه سیلیب و یئرینه یالان – پالانلاری تبلیغ ائدیرلر؟ بوگون ده هله تاریخی تحریف ائتمک اوچون چالیشیرلار. یوخ ائتمه یینه جان آتیرلار. فرهاد حکیم زاده کیمی آز دئییلدیر. فرهاد حکیم زاده، ایران فرهنگی نین مؤسسه سینده مدیر اولاراق الینه جراحلیق تیغینی آلیب، انگلیستاندا کتابخانالاردا و موزه لرده ساخلانیلان الیازمالاردان تورکلر حاققیندا یازیلان صفحه لری کسیب نابود ائدیر! نییه؟ چونکی تورکلر حاققیندا حقیقت لر یازیلیب. بو صفحه لرده تورکلرین وارلیغی نعریفله نیب. تورکلرین باجاریقلارین، عاغیللی اولدوقلارینی و بو اؤلکه یه ائتدیکلری خدمتلری یازیلیب.

بیر طرفدن تورکلرین اثرلرینی یوخ ائتمک و بیر طرفدن ده، گؤرودویوموز کیمی، تمامیله بو کتابلارین و حقیقت لرین ترسینه چالیشیرلار تورکلری پیسله سینلر. فارسلاری بؤیودوب – یالانچی معلوماتی خلقین بوغازینا تپه لر. بوگون مدرسه لرده – بیزیم اوشاقلارین بئینینه بو یالانلاری زورونان سوخورلار. رادیو – تلویزیون 24 ساعات یانلیش معلوماتلا خالقین فیکرینی – ذهنینی دولدورورلار، 24 ساعات خالقی بمباران کیمی سالدیریرلار. درگی لر، بوتون مئدیالاردا بو یالانلاری پایلاییرلار. آما گؤرورسونوز کی، کئچن گونلرده شاهید اولدوق گاهدان بالاجا بیر کتاب بونلارین ایستک لری نین ترسینه، دونیادا بمب کیمی پارتلاییر. "تبریزین سئحیرلی ناغیللاری" بونا بیر اؤرنک دیر. آنجاق گؤرورسونوز کی پان فارسلار نئجه ال – آیاغا دوشوبلر: صادق زیباکلام دا ایسته میر تبریزی پیسله مه ده باشقالاریندان گئری قالسین. مصاحبه آپاریب و تبریزی بی بو – بی خاصیت و غیرسیاسی شهر تانیتدیریر. بوگون آذربایجانلی لار بو چیرکین تهمت لره ده جواب وئرمه لی دیر. آنجاق تبریزین بو سکوتو دا معنالی دیر. بوش بوشونا دئییل! قورخون او گوندن کی تبریز دیله گله!

بیز تاریخدن حقیقتلری بیلمک ایسته ییریک. تاریخی گله جک اوچون بیر چیراغ دیر. اونون ایشیغینی گله جه یه توتمالی ییق. گله جه ییمیزی اونون ایشیغیندا یاراتمالی ییق. بیز هئچ بیر ملت ایله نه دوشمنلیگیمیز وار و نه ده نفرتله توخونماغی بگه نیریک. آما گاهدان لازیم گلیر اونلارا اؤز وارلیقلارینی خاطیرلاداق. بونا گؤره بیر عالیمین سؤزونو اورتایا قویورام. ابوریحان بیرونی. همان دانشمند کی چالیشیرلار اونون اصل و نسبینی اونودوب اؤزلریندن سایسینلار.

فارس عنعنه لرینی، دیلینی ابوریحان فارابی نین دیلیجه اوخوماقلا چوخلو حقیقتلر آچیقلانیر. ابوریحان بیر تورک بیلگینی اولاراق فارس دیلینی چوخ ضعیف و ناتاراز بیر دیل بیلیب و الصیدنه فی الطب کتابیندا یازیر:

" والله لأَنْ أُهْجَى بالعربية أحبُّ إليَّ من أنْ أُمدح بالفارسية"

"به الله قسم اگر به عربی به من فحش داده شود برایم محبوب تر از آن است که به زبان فارسی مرا مدح کنند" بو ترجمه، فارسلارین اؤز طرفیندن اولموشدور. جلال الدین همایی، باقر مظفرزاده و عباس زریاب ین ترجمه لریندن اوخودوم.

عینی حالدا بو یالانی خالقین دیلینه سالیبلار کی ابوریحان فارس دیر!. ابوریحان اؤزو اؤز آنادیلینی خوارزم تورکجه سی بیلیر و اونون اوچون گؤزل آرزولار دیله ییر و دئییر:

" علوم را از همه ی سرزمین های جهان به زبان عربها نقل کرده اند، آنها خود را آراسته اند دل پسند شده اند وزیبایی های زبانی آنها در شریان ها و وریدها دویده است، هرچند که هر ملتی گویش خود را زیبا میپندارد، به آن خو گرفته و به هنگام نیاز همراه معاشران وامثال خود آن را به کار میبرد، من این را با خود قیاس میکنم، اگر علمی به زبان ترکی خوارزمی باشد مطلوب طبع من است".

داوامیندا فارسیجانی و عربجه نی اؤیرنمه یه چالیشدیغیندان یازیر: "پس به زبانهای عربی و فارسی پرداختم، در هریک از آنها تازه واردم، به زحمت آنها را آموختم، اما نزد من دشنام دادن به زبان عربی خوش تر از ستایش به زبان فارسی است، درستی سخنانم را کسی در می یابد که یک کتاب علمی نقل شده به فارسی را بررسی کند، همین که زرق وبرقش ناپدید شد معنایش در سایه قرار میگیرد، سیمایش تار میشود واستفاده از آن از میان می رود زیرا این گویش فقط برای داستان های خسروانی و قصه های شب مناسب است!"

(الصیدنة في الطب، فصل ۴ صفحه ۱۶۸. )

بعلی تامام تورک عالیم لرینی فارس بزه ییب و بوتون ایرانلی وطنداشلاریمیزا ابوریحان بیرونی، ابن سینا، فارابی و باشقا تورک بیلگین لرینی فارس – ایرانی دئدیکده منظورلاری فارس دیر – تانیتدیریبلار. بالاجا بیر باخیشلا بو بیلگین لرین اؤز سؤزلرینی اوخویاندا تورک اولدوقلارینی گؤروروک. بیرونی – بورون کلمه سیندن گلمیش، دماغ معناسیندا. بوگون ده اینچه بورون، گئن بورون و باشقا بورونلار – 20 دماغه دن آرتیق یئرلرین آدی بئله گلمیش. (لغتنامه دهخدا، دکتر معین).

ابن سینانین دا تورکجه اثری اؤز زامانیندا یازیلاراق بوگون مصرده خدیویه کتابخاناسییندا موجوددور. بو اثر 4 صفحه لیک سلطانی قطعینده یازیلان طب حاققیندا بیر اثردیر و قانون اثری نین سونوندا استنساخ اولموشدور.

فارابی اؤزو تورک اولدوغونا فخر ایله توخونور و عؤمرونون سونونا قدر تورک پاپاغینی و گئییمینی اگنیندن چیخارماییر. فارابی اسلام دونیاسینین ایلک فیلسوفو و دمنیادا ایکینجی معلم اولاراق آدلانمیشدیر.

ابوریحان بیرونی فارسلارین بیر سیرا عنعنه لرینه ده اعتراض کیمی توخونوب، او جومله دن ابوریحان بیرونی جشن سده یه اشاره ائدیر و فارسلارین بو مراسیم اوچون حیوانلاری، قوشلاری اوددا یاندیرمالارینا اشاره ائده رک بیر وحشیجه سینه عنعنه اولدوغونو وورغولاییر. (آثارالباقیه ، ابوریحان بیرونی صفحه 350 و351 ). بیرونی بو اثرینده زردوشتی لره خطاب ائده رک بو ایشلردن چکینمه لرینی ایسته ییر.

ابوریحان، فارسلارین اؤز محرم لریله ازدواجینا دا اشاره ائدیر (آثارالباقیه ابوریحان بیرونی، فصل 8، ص 300.).

ابوریحان دونیادا تانینمیش بیر بیلگین بو سؤزلری و انتقادلاری ائدیر. همین بیلگین تورکلری نه قدر تعریفله ییر. اگر فارس ادیبلری حقیقت لری تانیماق ایسته ییرلر ابوریجانین سؤزلرینی خالقیمیزا سؤیله سینلر. بوگونه کیمی همین ادیبلر فارابی نین مدینه فاضله سینی فارسیجایا ترجمه ائتمه میشلر. نییه؟ چونکی اوندا بونلارین نفعینه یازیلان بیر زاد یوخ! هر نه وار تورکلرین تعریفی دیر. البته بئله بیر سیاست، باشقا کتابلارا دا عاییددیر؛ تاریخ مبارکشاه چاپ اولمور. نییه؟ چونکی بو کتاب باشدان باشا تورک دیلینی، تورک ادبیاتینی، تورک شاهلارینی تعریفله ییر. (فخرالدین مبارکشاه، 1396، مقدمه).

عبدالکریم سروش تورکلر حاققیندا گؤزل اشاره لری واردیر. او، "جرس جنبانان اصلاح" آدلی کتابیندا یازیر: اسلام فرهنگینده بیر سیرا بیلگینلر دونیانین قارانلیقلارینا چیراف توتموشلار. بونلاردان ابن سینا، ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی، مولوی و باشقالاریندان آد چکه رک یازیر: « در بین دانشمندان، فلاسفه و ادیبان اسلامی، ترکان و بخشندگان عمر بسیاری بوده اند که اینک مجال بحث و تفصیل نیست و از ارباب معرفت نام آورانی هم، زادۀ و پرورش یافتۀ این مکتب بوده اند و آثارشان را هم در همین زبان ترکی و یا چون بسیاری از ادیبان و متفکران اسلامی، در یکی از السنه ثلاثه اسلامی پدید آورده اند. همچنین در عرفان و فلسفه هم نقش ترکان، غیر قابل انکار و تفکیک است." (جرس جنبانان اصلاح).

اما باشقالاری تاریخیمیزی تورکلر حاققیندا یازیرلار: "آمدند، چاپیدند و رفتند". اما بیزلردن بو حقیقتی بیلمه لیدیرلر کی بیز گلمه میشیق، بلکه بو یئرلی ییک، نئچه 1000 ایل بوتون ایرانا حکومت ائمیشیک؛ بوگون ده بیز واریق. گله جک ده بیزیم دیر.

ابوریحان بیرونی، فارسلاردان علاوه تورکلر حاققیندا درین و دوزگون معلومات وئریر. او، خزرلرین، بولغارلارین و ساویرلرین دیللری حاققیندا و تورکجه دانیشدیقلاری حاققیندا دا معلومات وئریر. بو حقیقت لره یونان عالیم لرینیندن اولان مناندر (342 – 291 میلاددان اؤنجه) آذربایجاندا یاشایان تورک قوملاریندان او جومله دن ساویرلر، خزرلر و اوغوزلاردان دانیشاراق، بیزانسا قارشی ساواشلارینی آچیقلاییر.

ایرانشهری لی لر ایران آدی گلنده ائله دانیشیرلار سانکی کوروش زامانیندان ایران واریمیش و فارسلارین یوردو ساییلیرمیش. تاریخده گؤروروک هخامنش لر هئچ بیر داش یازیسیندا ایران کلمه سینی یاد ائتمه میشلر، اما بوگون دیلماجلار ایران کلمه سینی پرس – فارس – پارس یئرینه قونداریب اؤزلرینی ده آلدادیرلار. بونلار حتا ابوریحانین اثرلرینی عربجه دن فارسیجایا ترجمه ائتدیکده بیرونی نین الفرس کلمه سینی وقاحتله ایران ترجمه ائدیب و حتا گزارشلرینده داش یازیلاردا "منم شاه ایران"! عنوانینی ایشله دیبلر. بو بیر حالدادیر کی هئچ بیر کتیبه یا داش یازیسیندا بئله بیر عبارتله اوز اوزه گلمه ییریک. صفوی قیزیلباشلارینا قدر تمامیله وطنیمیز، سولاله لر آدینا ذکر اولوردو. صفویه، بلکه بیر بالاجا قاباق – قره قویونلو چاغیندان ایران کلمه سی ایشلنمیشدیر. آنجاق قاجار دؤرونده "ممالک محروسه ایران" عنوانینی نئچه سندده تاپماق اولور. البته ایران کلمه سی نین شاهنامه دن گلمه سینه ده اشاره ائده جه یم.

ابن مقفع، ابن سینا، ابوریحان، زکریا رازی و ابونواس، و باشقالاریندان هئچ بیر یازی فارس دیلینده یوخدور. آما نئجه بونلاری فارس بیلگینی تانیتدیریرلار!؟ عئینی حالدا فارس ادبیاتینی چوخ گوجلو و قدیمکی تانیتدیریرلار. بونو دا آرتیرمالی یام فردوسی، رودکی و دقیقی لرین دونیایا گلمه سیندن 200 ایل اؤنجه بیزیم آذربایجاندا نئچه - نئچه تورکجه محتشم اثرلر یازیلیبدیر. او جومله دن "شان قیزی"، "نوم بیتیک"، "خزر لوحه لری" و باشقا اثرلر واردیر. اما رضاشاه ایش اوسته گلمه سیله، بیزلره 7000 ایللیک تاریخی اونوددوروب 2500 ایللیک شاهلیغی بئینیمیزه سوخدولار. تورک اولان ابن سینا، ابوریحان بیرونی، ابونصر فارابی نی الیمیزدن آلیب ایرانلی – فارس بیلگینی تانیتدیردیلار. بیزدن مولانانی آلیب، فارس کیمی بیزه ساتدیلار. بیزلر ده "هون" خاقانلارینی اونوتدوق، یادیمیزدان چیخارتدیق کی سلجوقلولار اوروپانی دا نؤکر کیمی خدمته توتموشلار، اسلام بایراغینی قالدیرمیشلار. اونودموشوق کی آلپ ارسلان، طوغرول بیگ، شاه اسماعیل، نادرشاه، آغامحمدخان کیمی شاهلاریمیز، عباس میرزا، ستارخان، شیخ خیابانی کیمی ایگیدلریمیز واردیر. بیزلره تورک اولدوغوموزو اونوتدوروب، تحقیر، توهین و آلچاقلامالارلا اؤز منلیگیمیزدن، کیملیگیمیزدن آییرمیشلار. بوگون درس اوخوموشلاریمیز لهجه لرینی گیزله دیرلر، بو گؤزللیکده دیلی – دیلچی لری حیرتده قویان دیلی بوشلاییب عقیم بیر دیل اولان فارسیجا سؤیله­مه­یه فخر ائدیرلر!؟ ایندی بیزدن آذری اولماغی ایسته ییرلر. آنجاق آذربایجانلی، بیر تورک کیمی دونیایا گلیب، دونیادا عدالت قوروب، اؤز حکومتینی آلمالی دیر. اوشاقلاریمیزین آدینی اولدوز، یاشار، آیحان، دیلک، سئویل، بابک، و . . . قویمالی ییق.

آخی بونلار شاهنامه نی اؤز تئورولارینا "رُکن" – دیرک ساییرلار، آما بو شاهنامه باشدان باشا انسانیت له دوشمنلیک دیر، بو اثرده قادینلارا پیس باخیشی، غیرفارسلارین اؤلدورمه لی اولدوغونو گؤرورورک، سویچولوغو تبلیغ ائدیر. سانکی گؤیون قارنی سؤکولوب و فارسلار گؤیدن دوشوبلر! فردوسی نین شاهنامه سی باشدان باشا تورکلرله ساواشماغی، عربلرله دوشمنلیگی و فارسلاری یوکسک بیلمه یی، تبلیغ ائدیر. فردوسی یه هئچ کیم تاریخده – مگر امیربهادر سونقوری "حکیم" لقبی وئرمه میش، آما کئچن یوزایلده اونو فخرلی حکیم لقبینه قالدیرمیشلار. بو، نئجه حکیم دیر حتا ایرانی تانیماییر. باخین: شاهنامه ده ایران هارادیر؟ فردوسی نین تانیدیغی ایرانلا تانیش اولاق: ایلک اؤنجه بیلیندیریر زال بیر نوخوشدور و آتاسی چؤله آتیر بلکه جانورلر یئسینلر! البرز هندوستاندادیر، مازندران ایرانین جنوبوندا، روم اؤلکه سی مشرقده قرار تاپیب، سرخس تورانین سینیری تانینیر. ایران هارادیر کی البرز، سیستان، مازندران، اهواز، کرمان، اوندا دئییلدیرلر؟ ایرانلی لار اورالارا قوشون چکیب آلماق ایسته ییرلر. فریدون ایرانا گلمک ایسته ین زامان خراساندان گلیب، دجله چاییندان کئچیب ایرانا چاتیر. بو معلوماتا اویماق اولار؟ بونلار علمی باخیشدیر؟ اما بونون قارشیندا محمود کاشغری نین – تورک بیلگینی نین معلوماتی نه قدر دوزگوندور! اونون چکدیگی دونیا نقشه سی نین اعتباری هله ده بوگون دونیا اونیوئرسیته لرینده بحث اولونور.

تقویم تورکلرین یادگاری دیر. ابوریحان دا بو مساله یه دقت یئتیریر. اون ایکی ایل هر بیری بیر حیوان آدیلا تانینیر و فارسیجا شعرلرده ده بونا اشاره لر واردیر: سیچان - اؤکوز / سیغیر - بارس / قافلان - دوشان - نئک(نهنگ یا تمساح) - ایلان - آت - قویون - میمون / بیجین - تویوق - ایت - دونقوز .

۸۰۰ ایل اؤنجه «ابونصر فراهی»، «نصاب الصبیان» کتابیندا بئله نظمه چکیب:

موش و بقر و پلنگ و خرگوش شمار

زین چار چو بگذری نهنگ آید و مار

وآنگاه به اسپ و گوسپند است حساب

حمدونه و مرغ و سگ و خوک آخر کار

بونلار تورکلرین یادگاری دیر. ایراندا بو تقویم رضاشاه زامانینا قدر دولت اداره لرینده استفاده اولونوردو. رضاشاهین ایش اوسته گلمه گیله تامام تورکلرین اثرلرینی آرادان آپارماغا چالیشیرلار و بو تقویمی ده هابئله. بو خیانته چالیشانلار علامه محمد قزوینی و مجتبی مینوی اولموشلار! باشقا خائن لری ده تانییریق. محمدعلی فروغی دان باشلاییب تا بوگون سیدجواد طباطبایی یه قدر.

شوونیستلر تورکلری آلچاقلاتماق اوچون چین دن اوروپایا قدر اوزانان بؤیوک امپراتوری نی پیسله ییرلر. حقیقت بودور کی بو سلطانلارین تدبیر و درایت لری اولماسایدی بو بؤیوکلوکده امپراتورونو اداره ائتمک اولمازدی. آما بونو گؤرون نئجه تحریف ائدیرلر. (زبان در آذربایجان) کتابیندا یازیر:

"اما فاتحان سلجوقی ، حکمرانانی جاهل و بیسواد بودند که قدرت خود را فقط به نیروی بربریت تحصیل کرده و اغلبشان حتی خواندن و نوشتن زبان فارسی را هم بلد نبودند!"

بو افراطچی ناسیونالیست لر فارسیجانی بیلمه یی اؤلکه دولاندیرماغا باغلاییرلار. بیر حالداکی تورک دیلینده اؤلکه دولاندیرماق اوچون داها گؤزل و علمی کتابلار وار. نمونه سی قوتادغو بیلیک دیر. سیاست نامه قوتادغو بیلیک کتابی نین بیر بؤلومونون ترجمه سی دیر، البته تحریفله برابر. آنجاق بونو دا بیلمه لی دیرلر کی اؤزلرینه باغلادیقلاری عالیم لر او جومله دن ابن سینا، ابوریحان، زکریای رازی و بیر چوخلاری فارسیجا اثرلری یوخدور و هر نه ده اونلارا یاپیشدیریرلار نئچه یوزایل سونرا ترجمه اولونموش اثرلر اولدوقلاری بللی اولور.

حتا دیللری ده او قدر آخساق و ضعیف دیر کی بوگون اؤزلری اونا اعتراف ائدیرلر. دکتر محمدرضا باطنی بیر مقاله یازیب "فارسی زبان عقیم". بو مقاله ده فارس دیلی نین فعل یوخسوللوغوندان دانیشیر و بو دیلی گله جک اوچون ان ضعیف و باجاریقسیز بیر دیل تانییر.

آما عوضینده دونیا بیلگین لری و دیلچی لری تورک دیلی نین گؤزللیکلری و گوجو عینی حالدا گله جک اوچون نه قدر یارارلی اولدوغونو وورغولاییب اونو بیر ساده دیل یوخ، بلکه دیللر ایچینده بییر معجزه کیمی تانییرلار. (م. کریمی، 1378، ص 7).

فارسلار سلجوقلولارا، ائلخانلیلارا نسبت نفرت یاراتمادان بیری بیریله رقابت ائدیرلر. عباس اقبال آشتیانی، فروغی، باستانی پاریزی، افشار(محمود و ایرج)، و بیر سیرا مانقوردلار: کسروی، ریاحی، کاوه بیات و باشقالاری تورکلره قارشی دایانیب انگلیس و رضاشاهین ایسته یینی یئرینه یئتیریرلر. آما تاریخی قایناقلار گؤسته ریر کی تورکلر و تورک سولاله لری نه قدر بو اؤلکه یه خدمت ائتمیشلر. طبری، یعقوبی، مقدسی، مسعودی، راوندی، ابن حوقل، ابن فقیه، ابن اثیر، ابن خلدون، فضل اله رشیدالدین همدانی، جوینی، میرخواند و باشقالاری. علمی ساحه لرده، صنعت ساحه لرینده و مختلف آلانلاردا گؤردوکلری بؤیوک ایشلرین ایزلری هله ده قالیر و گله جه ییمیزه ایشیق ساچیر. بونلاردان علاوه کلاسیک فارس ادبیاتی باشدان باشا – یوزده 50 فایزی تورک سلطانلاری نین مدحی ایله دولودور.

تورک سولاله لرینه شوونیستلرین بسله دیگی نفرت اونلارین اووجونو آچیر و بللندیریر کی نه قدر تاریخدن خبرسیز، و یا داها دوزگون تاریخی ده ییشمکله راضیلاشیرلار. آنجاق بونلار گونش کیمی دائمی بولوت آلتیندا قالمایاجاق، گئج یا تئز خالقیمیز حقیقت لری بیلیر و اؤز وارلیغینا، کیملیگینه دؤنه جکدیر.

اللریندن بیر زاد گلمه دیگی زامان حتا تورک سولاله لرینی فارس تانیتدیرماغا دا ال آتیرلار. حتا صفویه نی فارس کیمی تانیتدیرماغا دا چالیشمالار آپاریرلار. (عباس اقبال آشتیانی، باخین مثلا ساکالار حاققیندا یازدیقلاری کتابلاردا چالیشیرلار ساکالاری ایرانی – فارسلارا تاپیشان بیر قبیله لر کیمی تانیتدیرسینلار. آنجاق بیر قبیله یا بیر ملتین بیر سوی و دیل صاحیبی اولدوغو، اونون قالان ایزلریندن و اثرلریندن بللی اولور. ایندی ساکالاردان قالان دیل نه یی گؤسته ریر. اسلامدان اؤنجه دیللرین هئچ بیرینده تکجه نئچه کلمه تاپا بیلمیرلر کی بوگون ده اؤز دانیشدیغی دیلده موجود اولسون. آما همین ساکالارین قالیقلاری بوگون دیلیمیزده ایشله نیلیر. نمونه اولاراق نئچه سینی ساییلیرام:

1) اونارماق به معنای تعمیر (Anira/ onarmaq)

2) آبا به معنای مادر (Api/ aba/toprak tanrisi)

3) ایرماق به معنای رودخانه (Arar/ irmak)

4) یاریم به معنای نصف (Arima/yarim)

5) یاریم گؤز (Arimaspoi/yarim gozlu)

6) سوی به معنای نژاد (Sai/soy)

7) آرپاق از ریشه ی آریتلاماق به معنای تمیز و منزه/ صاحب و روحانی (Arpog/arpak,sahib, ruhani)

8) اوتور به معنای بنشین (Arta/otur)

9) آکشا به معنای آبمیوه/ ترکی باشقورد (Aschy/aksha)

10) دولدور به معنای پرکن (Daldu/doldur)

11) گؤک یا گؤی به معنای آسمان (Gik/gök)

12) چوق به معنای زیاد (Irchigi/çox)

13) قات یا کات به معنای لایه (Kutta/kat)

14) اَر یا ایگیت به معنای دلاور (Oior/ər/yigit)

15) آلپ به معنای قهرمان (Lipok/alip)

16) پاتاک از ریشه ی پاتاکلاماق به معنای کتک زدن (Pata/pataklamak/vurmaq)

17) سؤکر یا بالتا به معنای تبر (Sagar/sökər,balta)

18) تانری تای به معنای قادر و قوی (Targitai/tanritay,guclu)

19) یول به معنای راه (Val/yol)

20) ووروش به معنای زدن (Vurun/vuruş)

آنجاق سیز فارسلار دا اوچ کلمه گتیرین کی ساکالاردان قالمیش اولسون و بوگون فارس دیلینده ایشلنسین. اوِستا دا بئله دیر. اصلا "فارسی باستان" آدلی بیر دیل اویدورمادیر. بوگونکو فارس دیلیله هئچ بیر ایلگیسی یوخدور. بو قبیله نین دیلینی زورونان بو کئچن یوز ایلده خالقین بوغازینا کئچیردیبلر و بئله بیلیرلر باشقا دیللرین بو گوجو و بو گؤزللیگی یوخدور. تاریخیمیزی ده بئله دوروما گتیرمیشلر. بیز تورکلر 7000 ایل بو توپراقلاردا ائو صاحیبی اولاراق، بیزی مهاجر، مهاجم و بیگانه ساییرلار! همان عرب و فارس قایناقلاریندا بونا قارشی چوخلو سندلر واردیر. بونلارین گوجو اسلامدان سونرایا قاییدیر و فارس ادبیاتی نین گوجونو اوزوموزه چکیب تاریخی ده تحریف ائدیرلر. البته همین غزنه لی لر و سلجوقلولار فارس دیلینی یایدیلار و اونا ادبیات قازاندیردیلار. آما تورک ادبیاتی دا اونونلا برابر - بلکه اوندان اؤنجه دن واریدی – دیرچه لیر. آما کئچن یوز ایلده – چاپ صنعتی گلدیکده – هر گون فارسیجادا اولان بیر شعر دیوانی اوزه چیخاریب – فارس ادبیاتینی یایدیلار؛ اما همین زاماندا تورک دیلینی یاساقلامیشلار، تورک دیلینده اولان اثرلره چاپ اجازه سی وئرمه میشلر. استعمار نقشه سی و دیکتاتورلوق گوجویله دیلیمیزی بوغوب، فارسجانی زورونان آذربایجانلیلارین دیلینه سوخماغا چالیشمیشلار. عمدی اولاراق بیزلری مهاجم، یاد و وحشی گؤسترمیشلر، اونو دا مدرسه لرده اوشاقلارین بئینینه سوخورلار، بوگون ده رادیو تلویزیوندا 24 ساعاتلیق بئینیمیزی بمباران ائدیرلر.

آما حقیقت لر نه دیر؟ حقیقت بونو گؤسته ریر: تورکلر هخامنشی زامانی، ساسانی زمانیندا آذربایجانی اونلارین الینه کئچمکدن قوروموشلار. هخامنشلرین آیاغی آذربایجانا چاتمامیش، ساسانیلارین دا آیاغی آذربایجانا چاتمامیش. تاریخ گؤسته ریر ساسانی شاهلاری آراسیندا داعوا دوشنده، قاچان شاهلار آذربایجانا سیغینیر: باخین: بهرام گور، قباد، هرمز و خسروپرویز آذربایجانا پناه گتیرمیشلر. بو واقعیت آذربایجان ساسانی قلمرووندا اولمادیغینی گؤسته ریر، آذربایجان ساسانیلاردان مستقل و آیری ساییلیردی.

اسلام زامانی خزرلر: سابیرلر، اوغوزلار، پچنق لر، قیپچاقلار و باشقا بؤیوک تورک قبیله لریندن اولان کونفدراسیون کیمی حکومت ائدیردیلر. آذربایجان آدلانان اؤلکه دربند شهریندن توتوب همدان، زنگانا قدر اوزانیر. حتا رِی شهری آذربایجان ایچینده تانینیر. هجرتین اوچونجو یوزایلینده ری شهرینده حاکیم اولان "اؤگرتمیش" آدلی تورک بیر امیردیر. اونون آتالاری "آساتگن" و اوغلو "ائدگوتگن" تورکلردن اولموشدور. بونلارین حاکیمیتی سامانی دؤورونده تثبیت اولونموشدور. اونلارین حیمایه سی آلتیندا محمد زکریای رازی طب علمینده چالیشیر. آنجاق رازی بیر مانوی دینینده اولاراق بو باره ده اثر یازیر و نهایتده سامانیلار طرفیندن کور اولور، اؤلدورولور. ابوریحان بیرونی بو باره ده گؤزل معلومات وئریر و تورکلرین حاکیمیتی چاغیندا علم و بیلیمین رونق تاپماسیندان دانیشیر. بارتولد بو باره ده و مانوی دینی حاققیندا و تورکجه ایله مانوی دینی حاققیندا دیرلی آراشدیرمالار آپارمیش. بارتولد سُغدی دیلینی همان اویغور دیلی بیلیر.[1]

ایراندا مدرن آدلایاراق یارانان دولت – پهلوی آدییلا ایش اوسته گلیر و ایکی اساس قونو اوزه رینده دایانیر: بیری فارس دیلینی اساس توتماق، ایکینجیسی غیرفارس دیللری – اؤزللیکله تورک دیلینی نابود ائتمک. مشروطه انقلابیندان بیر زامان قاباقدان بونون اوچون برنامه لر تؤکولور. فارس قومونو حاکیم ائتمه ده تورک وارلیغینی نابود ائتمکله امکانلی ساییلیر. تورک وارلیغینی دا یاساقلاتماق، تحریف ائتمک و خالقینی تحقیر، توهین و توفنگ گوجونه ساکت ائتمه نی بیلمیشلر. اونلار بیر ساعات تورک کلاسی نین اولماسینا اجازه وئرمه میشلر، بیرجه کتابین تورکجه یازیلماسینا اذن وئرمه میشلر؛ بیر حالدادیر کی بوگون فرصت اله گلدیکده گؤروروک مینلر کتاب میدانا گلیر، اونلارجا فیلم دوزه لینیر، یوزلرجه نمایشنامه لر صحنه یه چیخیر؛ مینلرجه موسیقی ماهنیلاری اوخونور. بونلاری توپلایاندا فارس فرهنگی سوسور.

تورک ملتی نین دوشمن لری بوگون گئجه – گونوز یاتا بیلمه ییرلر. چونکی آذربایجان تورک ملتی اویانیر و گونشینی بوتون ایرانا ساچیر. آنجاق گوندم مساله میزه ده اشاره ائده لیم. اورمو دریاچه سینی قوروتماق ایسته ییرلر. بو سیاست شاه دؤورونده پلانلاشیب و بوگون اجرایا قویولور. "ستاد احیا" دوزه لینیر، بونون اوچون آلینان بودجه لر باشقا یئرلرده خرجله نیر. بورا دا ویران اولمالی دیر. آذربایجانین قاباقکی استاندارلاری او جومله دن سبحان الهی ایله عبدالعلی زاده دوکتور ولایتی دن روایت ائدیرلر کی دئمیشدیر: آذربایجاندا یاتیریم اولمامالی دیر؛ چونکی آذربایجان اوّل - آخیری ایراندان آیریلاجاق و بو سرمایه لر ایرانا قالمایاجاق. گؤرورسونوز بونلار بیزدن اؤنجه آذربایجانی آییرمیشلار، تجزیه طلب بونلاردیر. اورمو دریاچه سی نین قورودولماسی 50 – 60 ایل بوندان اؤنجه دن باشلانمیش و بو ایللرده داها گرگین صورتده داوام ائدیلیر. بئله لیکله، دوز فیرتیناسی یولدادیر. بورادان میلیونلار تون اورانیوم استخراج اولابیلر. آما دوستلار، بونو دا بیلمه لی ییک: کئچن ایللرده اورمو دریاچه سینه تؤکولن چایلار یولوندا 103 سد دوزلدیبلر. 103 سد، دقت بویورون، چوخ یئرلرده بو چایلارین یانیندا تالاب دوزلدیبلر، بیری "قیشلاق" تالابی قیشلاق کندی نین یانیندا و بیرینه ده کورد آدی قویموشلار: "کانی بورازان". بورادا ایکی غلط ایش گؤرولوب. 1) کوردلره سند دوزلتمک، 2) اورمو دریاچاسینی قوروتماق. داها باشقا بیر سؤز. اورمو دریاچاسی نین آرتمیا پرورشینی یولا سالیرساق ایلده 200 مین تُن آرتمیا الده ائتمک اولور. کیلویی 100 دُلار حسابلاساق، بورادان الده ائدیلن گلیر، نفت گلیریندن آز دئییلدیر. بیر میلیون و بیر یاریم میلیون اوچون ایش یارانیر. خالقیمیزین بئکارچیلیق مشکلی ده حل اولور.

دوستلار، اؤزوموزه گلمه لی ییک. آذربایجانین قیزیلی، میسی، رویو استخراج اولور، غارت اولور. آذربایجاندان ائشیگه چیخیر. اوندان هئچ بیر زاد آذربایجانا قالمیر. بوگون اویانمالی ییق. اویانیش زامانی دیر!

قایناقلار:

بیرونی، ابوریحان، الصیدنة فی الطب، به کوشش عباس زریاب، تهران، ۱۳۷۰.

بیرونی، ابوریحان، التفهیم لاوائل صناعة التنجیم، به کوشش جلال‌الدین همایی، مقدمه، تهران، ۱۳۵2.

الصیدنه فی الطب، ترجمه باقر مظفرزاده، ترجمه به فارسی از روی ترجمه روسی کریموف، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1383.

بیرونی، ابوریحان؛ آثارالباقیه، ترجمه: عزیزاله علیزاده، تهران، 1395.

م. کریمی، ترکی در بوته زبانشناسی تطبیقی، تهران، 1376.

عباس اقبال آشتیانی، مجموعه مقالات، بکوشش: سیدمحمد دبیرسیاقی، دو جلدی، تهران، نشر روزنه، 1378.

عبدالله مستوفی، شرح زندگانی من، 3 جلدی، 1400.

زبان فارسی در آذربایجان، نشر بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، دو جلدی، چاپ دوم، 1397.

جامی، گذشته چراغ راه آینده، چاپ دوم، 13622.

[1] طبق نوشته بارتولد: «در یک مورد استثنائی، دو نسخه از متن اثری مانوی ـ ترکی را در اختیار داریم که زبان هر یک از نسخه ها با زبان دیگر متفاوت است. یکی از آنها به زبان مانوی و دیگری به زبان سغدی(اویغوری) نوشته شده است.» ترکهای آسیا که در اینجا بارتولد با تأکید خود، زبان سُغدی را همان زبان اویغوری که همان ترکی است دانسته است.