گونش آذربایجاندان ساچیلیر – 4

گونش آذربایجاندان ساچیلیر – 4
دانیشیق متنی
م. کریمی
1/05/1401
تاریخیمیز حقیقت لر اوجاغیندا
آذربایجان اودلار یوردودور. مین ایللر بویو تورکلر بورادا یاشاییب، اسکی مدنیتلر قوروب و عئینی حالدا بیر چوخلو قبیله­ لر – طایفالار بورایا گلیب کئچمیشلر. بو گلیب – کئچمه ­لردن گاهدان اؤزلریندن ایزلر ده بوراخمیشلار. آذربایجان مدنیتی بو ایزلردن یاخشی و مثبت اولانلاری ساخلاییب و اؤز یئرلی اویقلارلیقلارینا آرتیرمیشدیر.
سؤزه باشلامادان بونو دئمه لی یم: بوگونلر دونیادا و ایراندا ده­ییشیک­لیکلر چوخ یئیین و سورعتله ایره­لی گئدیر. دایانساق گئری قالاجاییق. گؤرورسونوز اورمو دریاچه میز قورور، ایران اؤز باغلیلیغینی روسیایا گؤسته ریر، باهالیق خالقیمیزی جانا گتیریر؛ آنجاق دولت تکجه چادیرانی باهانا ائده­ رک خالقی بیری – بیری­نین جانینا سالیر. بیز هر بیر دورومدا دایانماغیمیزی ایسترسک، بیر سیرا اصللری رعایت ائتمه لی ییک. تحلیل وئرمکدن اوّل هئچ بیر تصمیم دوز اولابیلمز. بو تحلیل ده علمی اوصول اوزه ­رینده دایانمالی­دیر. آنجاق بیز آذربایجان تورکلری اؤز اوصوللاریمیز و محکم بیر بینؤره اوستونده یاشاییریق. وارلیغیمیز بو بینؤره اوزه ­رینده دایانیر: دیلیمیز، تاریخیمیز، ادبیاتیمیز، توپراقلاریمیز – جوغرافیامیز، اقتصادیمیز و کولتوروموزدور. بونلاری منیمسه دیکده منلیگیمیزی تانییب، وارلیغیمیزدان مودافیعه ائدیب و گوندم مساله­لره توخونابیله ­ریک. آنجاق بوگون خالقیمیز تکجه شعارلا اوره ­یی خوش اولمامالی­دیر، بلکه هر بیر تهمت، تحریف و یالان قارشیندا علمه دایاناراق حقیقت لری اوزه چکیب، حاققیمیزی آلمالی­ییق. بو اوتاقلار بونا گؤره قورولور و بیزلر گوندم مساله لره اعتناسیز دئییلیک، بلکه دوزگون توخونماق طرفداری اولاراق چالیشیریق.
بوگون تاریخیمیزین درینلیکلرینی قونو سئچیب و چالیشیرام حقیقت لری آچیقلایام.
تاریخیمیز تحریف اولموش، بو تاریخ چوخلو استعمار الی – ماسونلار طرفیندن و اونلارین قوجاغیندا تربیه اولموش ساتقین و اویدورولموش آداملار طرفیندن یازیلمیشدیر. بوگون گرکدیر کی تاریخیمیزی بو تحریفلردن سیلیب آریلاشدیراق. تاریخی بیر چیراغ ائدیب گله ­جه ­یی ایشیقلاندیراق. استعمار – انگلیس باشدان اولاراق 100 ایل اؤنجه، پهلوی رژیمینی ایش اوسته گتیردی بلکه اونون امریه­لرینی اجرایا قویسون. ایلک اؤنجه تاریخی فارسلارین نفعینه یازماق ایدی. اونلارا بیر نژاد یاراتماق ایدی. باخین ویکتور مالت صراحتله یازیر: بیز فارسلارا اوروپا ملتلرینه قاریشدیرمارمالی­ییق. بئله دئمه­لی­ییک اونلار (فارسلار) اوروپا ایله بیر سوی­دان­دیرلار. وین قورولتایی نین قایدالارینا گؤره بئله گؤسترمه لی ییک اونلار آریایی نژاددیرلار. ماکس مولر (1823 – 1900م) آریایی سویونون نظریه پردازی یازیر: واقعیت بودور کی ایراندا آریایی آدیندا بیر قوم یوخوموش و یوخدور. چون تاریخ بویو هئچ بیر سندده – قاجار دؤورونه قدر آریا آدلی بیر قوم و سولاله­ دن آد چکیلمه ییبدیر.
چکیجی نوکته ده بودور کی یازیر: "ایران دئدیکده بیر تورکجه سؤزجوکدور. معناسی کوچ یئری، گئنیش و چاتیش یئری". بیز ده ایران آدی­نین "ایرمک" فعلیندن گلمه ­سینه اینانیریق.
ایرانشهری و ساسانیلاری ایرانشهری آدلاندیرماق دا ریچارد نلسون فرای طرفیندن گوجله­ نیبدیر.
ارانسکی صراحتله یازیر: مجموع مدارک تاریخی و فرهنگی و زبانی بدست آمده از فلات ایران حاکی از آنست که زبان ساکنان اصلی و بومی سرزمین ایران نه به گروه آریایی مربوط است و نه به زبانهای هندو اروپایی. (ا. م. ارانسکی، مقدمه فقه اللغه ایرانی، ترجمه کریم کشاورز، انتشارات پیام، ص 44). بوگونه کیمی ده آریایا اینانانلار هله ده بو موهوم آریا قومونون یوردونو – حد و مرزینی تعیین ائده بیلمه­ میشلر. (اسماعیل هادی، حاشیه بر زبانشناسی، ص 14).
اصلینده ده بو مالیخولیایی فیکیرلر چوخلاری­نین فیکرینی داغیدیب، اصلینده 1787 ایلینده سر ویلیان جونر سانسکریت یونان، لاتین و آلمان دیللری نین بنزرلیگیندن بورایا چاتیر کی بیر اورتاق کؤکلری اولمالی­دیر. 1813 ایلینده توماس یونگ بو دیللری هندو اوروپایی آدلاندیردی. 1861جی ایلده ماکس مولر بو دیللرده دانیشانلاری آریایی آدلاندیردی. مساله بودور. آما آریایا اینانانلار اؤزلرینی داها آرتیق ایتیردیلر. ذوقا گلیب بو تئورونو اوزالتدیلار. جعلیات چوخالدی. و بیر سیرا عالیملر او جومله­دن: ج. س. کنوک، دی. اِس. برایتون، گوردون چایلد، اف. جو هنسن، پیتر جیلیز، آرتور دو گوبینو و باشقالاری ائله افسانه لر دوزلتدیلر کی اؤزلری­نین ده گولمه ­سی گلیر. گوبینو نژاد برتر – "اوستون سوی" تئوروسونو دا یاراتدی. او 1916جی ایلده "پایه های قرن بیستم" کتابینی یازاراق نژاد مساله­ سینی اورتایا قویدو و نژادپرستی فیکیرلری یاراندی. او چالیشدی دونیا و تاریخین ان بؤیوک بیلگین­لری و صنعتکارلارینی بو نژادا باغلایاراق بیر حرکت یاراتسین. او جومله­ دن اسکندر، لئونارد داوینچی، گالیله، ولتر، لاوازیه، و اونلارجا باشقالارینی بو لیسته آرتیردی. آلمانلیلاری شیشیردیب و هیتلر کیمی جنایتکارلاری بشریتین جانینا سالدی. ایراندا دا رضاشاه اؤزونو ائله ایتیردی کی کرمانی همان ژرمن بیله­رک ذوقدان بیلمه­ دیلر نئیله ­سینلر.
تکجه تاریخی تحریف ائتمگه کیفایتلنمه­ دیلر، بلکه اؤزلرینه تاریخ یاراتماق و جعل ائتمه ­یی ده باشلادیلار. پارس، فارس، فرس، پرس، پرسیا و پرشیا آدلاری وارکن آریا آدلی بیر عنوان یوخدور. آما یدزلرجه کتاب و مقاله لر یازیلدی بلکه ملتین بئینینی جعلیاتلا دولدوروب اونلاری اوستون بیر سوی بیلسینلر. فارسی باستان آدلانان دیلی هیچ کیم بیلمه ییر. بو دکتور خانلری نین سؤزودور (تاریخ زبان فارسی، ص 203). ذبیح اله صفا دا بو سؤزو تائید ائدیر: ("تاریخ زبان و لهجه های ایرانی"، 1355، ص 11).
تاریخی یازانلار عبارتدیرلر بونلاردان:
فرای، پوپ، کریستن سن، اشمیت، آستروناخ، کخ، گیرشمن و... فردیناندو یوستی "اساس فقه اللفه ایرانی" کتابینی یازیر و ایرانشهری تئزینی اورتایا آتیر. برای 55 ایل ایراندا قالیر و سیا جاسوسو اولدوغو بلله نیر: (سایت اطلاع رسانی دانا، 21/01/1393) (سایت دیده بان و روزنامه های فروردین 1393 و اؤزللیکله کیهان روزنامه ­سی)
بونلارین هامیسی هویتسیزلیگه اشاره ائدیرلر.
سایت اطلاع رسانی دانا یازیر: (مُبدِع مکتب ایران، مورخ یهودی"ریچارد فرای" است). وزارت اطلاعات دا هویت کتابینی یاییر و اونون ماهیتینی آچیقلاییر.

کیهان روزنامه ­سی ایران اطلاعات وزارتینه آرخالاناراق یازیر: "ناگفته نماند که فرای از اعضای هیات مشاوران بنیاد مطالعات ایران وابسته به اشرف پهلوی بوده است. نوشته اصلی فرای در باره ساسانیان است و تئوری ایرانشهری نیز ساخته و پرداخته ی او و همکارانش می باشد..." (کیهان، فروردین 1393).

ایندی گلدیک اؤز آذربایجانیمیزین تاریخینه:
آذربایجان یئر کوره سی نین تاریخی باخیمیندان انسانلارین یاشاییش یئری اولموشدور. تاریخ گؤسته ریر کی آریایی لار بو توپراقلارا گلمه­دن 3000 ایل اوّل، آذربایجاندا مدنیت واریدی و حکومت لر یارادا بیلمیشلر. هورری لر، آراتتی لر، گوتتی لر، اورارتولار، ماننالار و . . . بوگونکو آذربایجان تورکلری نین اجدادی بورادا یاشاییب یاراتمیشلار و بونلارا مهاجر، مهاجم دئمک اولماز. بونو دا آرتیریم کی رضاشاه دؤوروندن محمود افشار و ایرج افشار چالیشیرلار تورکلرین کؤکونو ایراندا قازسینلار. ایرج اوتانمایاراق بئله یول گؤسته ریر: "در کتاب های درسی باید ترک ها و سلسله های ترک را وحشی، بیگانه، مهاجم و اشغالگر نامید؛ حتی میراث های باستانی مرتبط به این قوم را به نحوی نابود کرد". (آذربایجان و زبان آن، 312). زبان فارسی در آذربایجان، نشر بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، دو جلدی، چاپ دوم، 1397.
تاریخیمیز:
بوتون علمی قایناقلار او جومله دن یئر قازینتی لاریندان الده ائدیلن ملزمه لر ثابت ائدیر آذربایجان یئر کوره سی نین ایلک اوجاقلاریندان و انسانلارین یاشاییش یئری اولموشدور. 300 مین ایل و حتا 500 مین ایل بوندان اؤنجه بورادا ایلک انسانلار یاشاییرمیشلار. 1968جی ایلده آزیق ماغاراسی کشف اولدو، اوندا آزیغ آنتروپ یا آذربایجان آدامی تانیندی. تاغلار، دامجیلی، داش سالاحلی ماغارالاریلا برابر آرازین بو تاییندا اورمو دریاچه سی قییلاریندا دا او جومله دن قازما، بوزیئری و باشقا یئرلرده انسان حیاتی نین نشانه لری بللی اولدو. بورالاردان الده ائدیلم آلت و یاراقلار قوروچای مدنیت و اویقالیقلارینی تثبیت ائتدی.
پالئولیت، نتولیت و مزولیت دؤوره لرینه عایید مدنیتلرین نشانه لری بوگون الده دیر. دوکتور اشرافیان بناب 18 ایل آمریکادا اسکی انسانلارین DNA لرینی تست ائده رک ایراندا آریا دی ان ای ی تاپمامیشدیر. بو دوروم بوگون یوزده ایکی فایزدان دا آزدیر.
سونرا قوبوستان، حاجی فیروز، یانیق تپه ی تبریز، یانیق تپه ی سولدوز نئولیت دؤوره سینه 8000 ایل قاباغا عایید دیر و گؤسته ریر بو دؤوره ده اکینچیلیک، مال – داوار ساخلاماق، پالچیقدان ائم یاپماق، دولوسچولوق (سفال دوزلتمه) یایغیندیر. کول تپه، قارغالار، الی کؤمک، چالاغا تپه، ایلان تپه ده مس و گوموش اریتمه دیرلی ایشلردن ساییلیر. اکین یئرلری اینک و جوت سورمکله حاضیرلانیر. 4 – 5 مین ایل میلاددان اؤنجه بورادا 20 – 30 کیشیلیک قبیله لر موجوددور. بو توپلوملار مدنیت صاحیبی دیرلر. آرالاریندا آلیش – وئریش بیر سیرا قایدا – قانونلارلا حاکیم دیر.
آنجاق تاریخده ایلک یوکسک تانینان مدنیت سومرلره عاییددیر. سومرلر قافقاز و آذربایجان یولو ایله ایکی چای آراسینا گئتمیش و اؤز مدنیت لرینی قورموشلار.
بیلیریک سومرلر بیرینجی توپلومسال یاسالارین یازانلاردیرلار، اونلار خطی اختراع ائتمیشلر، هر بیر گونو 24 ساعاتا و هر ساعاتی 60 دقیقه یه بؤلموشلر، دایره نی 360 درجه یه بؤلموشلر. حتا بیر سیرا فلزلری سومرلر مشف ائدیب الده ائتمیشلر و اونلاری اریدیب یاراقلار دوزلتمیشلر.
سومریان مبدع نخستین قوانین اجتماعی بودند، خط را اختراع کردند، روز را به 24 ساعت تقسیم کردند، هر ساعت را به 60 دقیقه آنها تقسیم کردند، دایره را به 360 درجه تقسیم کردند. کشف برخی فلزات بدانان منسوب است.
اونلارجا عالیم هنری راولینسون، یول توپرات، لئو فترمنت، آندره یاس، ساموئل کرِیمر و باشقالاری سومر خطی نین سیررلرینی آچیقلامیش و اوخوموشلار. نهایت سومر دیلینی التصاقی بیله رک بوگون بیزیم تورک دیلی نین سلفی اولدوغونو اثبات ائتمیشلر. پروفسور عثمان ندیم تونا 42 ایل سومر دیلیله تورک دیلی اوزه رینده چالیشیب و 165 سؤزجویون بنزرلیک لرینی آچیقلامیش، سونرا بو سؤزجوکلرین ساییسینی 360 دانایا چاتدیرمیش و چکیجی نوکته بوراسی دیر کی 2019 ایلینده فیلادلفیا اونیوئرسیته سی فرهنگ لغت سومرینی حاضیرلایاراق سومر و تورک دیلی نی بیر کؤکلو ساییر.
تاریخ گؤسته ریر کی سومرلرین آشورلارین یوروشویله اوز اوزه گلدیکده، بیر سیراسی گلدیکلری یولونان – آذربایجانا دؤنورلر، بیر سیراسی آشور ایچینده قالیب حل اولور و بیر سیراسی دا زاگرس داغلاریندان آشاراق ایران فلاتینا آخیرلار. سومرلرین یئرینده مدنیتی داوام ائدن ایلاملارین دا دیلی التصاقی اولموش، اونلار بوگونکو خلیچه قدر اوزانان و مدنیت یارادان انسانلارین یازیلاری بوگون الده دیر و بیز بوگون اؤز دیلیمیزده اهمان سؤزجوکلری، قایدا – قانونلاری: قورولوشلاری ایشه آپاریریق. بوگون ایلام یازیلاری و خطلری ایراندا موجود اولاراق تورک دیلیله ان یاخین ایلگیلری آیدین دیر. آما آذربایجانا دؤنن انسانلار بورادا هورری و گوتتی مدنیت لرینی یارادیب، حکومت لرینی قوردولار. میلادان قاباق 2350 دن 2150 ایللری آراسیندا حکومت سورن هورری لرین دیلی ده التصاقی اولموش، هورری لردن قالان سندلر – یازی لوحه لری آذربایجانین بوگونکو خالقیلا ایلگیسینی گؤسته ریر. اونلار آلیش – وئریشلرینده تاوار – داوار ایله آلیب – ساتیردیلار و بوگونکو پول یئرینه ایشله دیردیلر. بوگون آذربایجاندا بیر چوخلو یئر آدلاری هورری لردن قالان آدلار کیمی تانینیر او جومله دن: هورات، هوراند، هوری بره، هووای، هوای دره و . . . اونلار آت تربیه سینده مهارتلی اولموش و بیر سیرا آلت لر ده اونلاردان بیزیم موزه لریمیزده قالیر. او جومله دن تیکیش آلت لری، اکین آلت لری و دمیرچیلیک آلت لری.
گوتتی لردن داها آرتیق سندلر الده واردیر. باشقا دیللرده اولان سندلردن علاوه الده ائدیلن یازیلار: باسدام (بسطام)، ورزقان، خسروشاه، داش تپه (قوشاچای)، کیلی شین ده داش یازیلار میلاددان 3000 ایل قاباعا عاییددیر. بو زامان هله آریاییلار ایرانا گلمه میشلر.
آرنولد توین بی و ویل دورانت تاریخ تمدن اثرلرینده گوتتی لرین دیللرینی التصاقی بیلیرلر. یئنه گؤزل بیر نوکته یه ده اشاره ائدیرلر و او دا دموکراسی نین ایلکین آددیملارین اولدوغونو وورغولاییرلار.
اورارتولار
اورارتولارین دا دیللری التصاقی دیر. اونلاردان چوخلو داش یازیلاری بوگون ده آذربایجاندا موجوددور. 8 داش یازیسی بوگون آذربایجاندا اوخونوب و دیلیمیزین سلفی اولدوغو بللی ساییلیر. سونرا ساکالارا چاتیریق. ساکالار دا دونیانین اسکی قبیله لریندن ساییلاراق چین، اوروپا آراشدیرماجیلاری درین و دوزگون معلومات الده ائتمیش لر او جومله دن گراناجی، مینز، آلبرت هرمان، کرچمر، نیبهود و باشقالارینا اشاره ائتمک اولار.
ماننالاردان قالان داش یازی بوگون بریتانیا موزه سینده ساخلانیلیر. بو داش یازی دکتور منصور رهبری طرفیندن – غیرتورک بیر عالیم – اوخونوب و اونون تورکجه ایله یاخین ایلگیسیندن مودافیعه ائدیر و التصاقی اولدوغو اثبات ائدیلمیشدیر. بوگون ماننالاردان قالان آبیده لر تخت سلیماندا قصرلریندن بیر فونداسیون موجوددور و تابلوسو دا بللی دیر. مانیشان شهری – البته بوگون اونو ماهنشان آدلاییرلار – ماننالاردان قالان بیر یادگاردیر.
بورایا قدر آرتیرماق لازیمدیر کی تورک مدنیت لرینده ، تامام آراشدیرماجیلارین نظرینده ، بیر ابتدایی دموکراسی دا موجوددور. باشقا سؤزله دئسم بدگون فدراتیو آدلانان سیاسی بیر سیستم آذربایجاندا موجود ایدی. اؤلکه نئچه بؤلگه یه بؤلونوب و هر بؤلگه بیر شانکو آدلانان حاکیم طرفیندن اداره اولورموش. مثلا همین ماننالاری نظرده توتاراق اونلارین حاکمیتی آلتیندا 4 شانکو یاشاییردی: قیزیلبوندا، قافلانتی، ادندیا، زیگرتو. درین باخدیقدا بو آدلار بوگونوموزه قدر بالاجا بیر ده ییشیکلیکلرله قالیر. قیزیل بوندا همان قیزیل اؤزن حوزه سیدیر؛ قافلانتی بوگون قافلانتی داغلاری نین فلاتی ساییلیر. ائندیا بوگونکو طاریم حوزه سی دیر و زیگرتو زنگان – اردبیل، همدان ماحاللارینیا قدر احتوا ائدیر.
مادلار 678 ایل میلاددان اؤنجه 6 قبیله اولاراق بو توپراقلارا گلمیشلر و 549 ایل میلاددان قاباغا کیمی حکومت ائتمیشلر. بو 6 قبیله عبارتدیر بونلاردان: بوسای لار، پارتاکان، آریزانت، بودی، موغ و استروقات. ماد تانییان عالیم لر او جومله دن دیاکونوف بو 6 قبیله نین ان آزی ایکیسینی التصاقی دیللی بیلیرلر.
آما هخامنشلرین گلمه سی سانکی بیر سیرالار اوچون تاریخده بیر دؤنوش نقطه سی ساییلیر. ایش اورایا چاتیر کی اؤزلرینی اثبات ائتمک اوچون 3000 ایل اؤنجه نی اونوتماغا چالیشیرلار. آنجاق بونو بیلمه لی ییک کی آذربایجان بو گلیشمه – یا هر هانکی بیر اصطلاح ایشه آپاریلیرسا – اوزاقدیر. آذربایجان اونلارین سیطره سی آلتینا گیرمه ییر، گیردیکده ده اؤز استقلالینی ساخلاییر. تاریخی قایناقلارین هامیسی بو مساله یه اشاره ائتدیرلر. آنجاق 100 ایلدیر افسانه دوزلتمکله، یالانلاری توپلاماقلا و اونا امنیتی بیر حاشیه یاراتماقلا زور – سیاست و گونوموزون امکانلاریندان بهره آلاراق – مدرسه لر، رادیو تلویزیون، مطبوعات، اینترنت – محروم ساخلانیلان خالقلارا بئله آندیریلیر کی فارس قومو اساس بیر قوم اولاراق، فارسلاردان باشقا سی بورادا اولمامیش و قالان ملت لر هامیسی سونرالاردان گلمه دیرلر. اؤزللیکله تامام چابالارینی تورک عنصورلاری نین اوستونه قویموشلار. ایرح افشار یازیر: "در کتاب های درسی باید ترک ها و سلسله های ترک را وحشی، بیگانه، مهاجم و اشغالگر نامید؛ حتی میراث های باستانی مرتبط به این قوم را به نحوی نابود کرد". ( زبان فارسی در آذربایجان، نشر بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، دو جلدی، چاپ دوم، 1397، ص 312).
بلی بونلار چالیشیرلار بیز تورکلری مهاجم، مهاجر و وحشی گؤسترسینلر!؟ داها بسدیر. ملتیمیز بونو بیلیر، داها سیزلره آلدانمایاجاقدیر. بو درسلیک کتابلارین هئچ اعتباری یوخ. تاسوف ائدیریک کی اسلامی جمهوروسو دا بو سیاستلرله ایره لی گئدیر. بونا گؤره بیز دئییریک: دیلیمیز رسمی اولمالی دیر. تاریخیمیزی اؤزوموز یلزمالی ییق و ایران تاریخینی بو یانلیش یازیلاردان سیلمه لی ییک.
بونلار کوروش یاراتدیلار، خشایارشا یاراتدیلار. بس نییه شاهنامه ده بونلاردان آد چکیلمه میشدیر؟ البته صاباح – بیری گون شاهنامه یه بونلاری دا آرتیرارلار. بو بئینی نژادپرستیله دولان آداملار، شاهنامه نی بئله غلط معلوماتلارلا دا دولدوروبلار. شاهنامه یه همان محمدعلی فروغی رهبرلیگیله 4500 بیت آرتیریب بلکه اونو بیر حکیم کیمی تقدیم ائتسینلر. ایرانشهری تئوروسونون اساس ارکانلاریندان بیری ده شاهنامه دیر. بو قدر خُزعبلاتلا. افسانه لرله. فیکر ائدیرلر شاهنامه تاریخ دیر، فلسفه دیر. البته بیز اونون اؤژنملی اولدوغونو دانماییریق، بونو دا آرتی ریریق کی تورکجه شاهنامه لر ده اولموش و بورادا بیزیم قهرمانلاریمیز دا یاشاییر: آلپ ارتونقا، تومروس، ماناس، دده قورقود آلپ لاری.
آما بونلار کوروشا پاسارگاددا قبیر تاپیرلار. تاریخ معلوماتی لا هئچ اویغون دئییلدیر. اونا منشور حقوق بشر تاپیرلار. بوگون بونلارین هامیسی افشا اولوب و یالان اولدوقلاری بللی اولموشدور.
عبدالمجید ارفعی، شاهرخ رزمجو و دکتر غیاث آبادی انجام گرفته نشان می دهد که ربطی به حقوق بشر و یا اغم بردگی، و بسیاری از این مسایل وجود ندارد بلکه مربوط به مردوک رهبر روحانی و همچنین قرارداد اقتصادی بیشتر نیست و باز هم عرض می کنم متن منشور نشانی از مواد حقوق بشری ندارد.
اشکانلار و سونرا ساسانیلاردان دانیشماییرام، سؤز اوزانماسین، اسلام ظهوروندان اؤنجه آذربایجانا قدر اوزانان گؤگ تورک امپریاسی حکومت سورور و اونون باتی بؤلگه سی آذربایجاندان ایستمی خاقان دیر. البته گؤگ تورکلر شرقده یاشایاراق 220 ایل میلاددان اؤنجه دن حکومتلرینی قورموشلار؛ آما 520 میلاددان سونرا آذربایجانا گلیرلر. ساسانی حکومتی گؤگ تورکلرین باج وئره نی اولموشدور. ساسانی شاهلاری او جومله دن بهرام گور، قوباد، هرمز و حتا خسرو پرویز ساسانی خاندانی آراسیندا دعوا دوشنده آذربایجانا پناه گتیریرلر. چونکی آذربایجان ساسانی سیطره سی آلتیندا اولمامیشدیر.
ابرهارد، اتتوفرانکه، هیرت، جاوانتس و باشقالاری بو باره ده آراشدیرمالار آپارمیشلار. گؤگ تورکلرین خطی 2500 ایللیک بیر تاریخه مالیک اولاراق، بوگون بو خطده یازیلان داش یازیلار ایرانین باشا باشیندا – آنادونلویا قدر اوزانان توپراقلاردا موجوددور. دده قورقود کتابی دا بو زامانلار یازیلماسی نظریه سی واردیر.
گؤگ تورکلر حل اولاراق خزرلر اونلارین یئرینی آلیر. خزر امپریاسیندا 26 قبیله دن عبارت کونفدراسیون موجودور و بورادا یاشایان تورکلر عبارتدیرلر: اوغوزلار، قیپچاقلار، سابیرلر، قارلوقلار،
آلتون گؤگ بونا اینانیر: همان هونهای سفید آدلانانلار – آغ اوزلر : اوغوزلار اولموشلار. اوغوزلار آذربایجاندا یئرلی اولاراق سونرالار سلجوقلار دا اونلارا قاتیلیب و آذربایجاندا چوخلو قازانمیشلار. اونلارین یوردلاری اردبیلدن موصل و بغدادا قدر اوزانیر.
آرتامونوف، دولانوا ، زایاچوفسکی ، دانولوپ، رنه گروسه و آرتور کستلر و باشقالاری خزرلر حاققیندا درین و دوزگون معلوماتلار الده ائتمیش و پایلاشمیشلار، آنجاق لیو قومیلوو تاتار بیلگینی بو ساحه ده داها درین و زنگین معلومات الده ائده رک اونلاردان قالان عابیده لری ده کشف ائتمیشدیر. قیومیلوو کشف خزرستان کتابی خزرلر حاققیندا سونونجو معلوماتی وئریر. خزرلردن آذربایجاندا اوچ بؤیوک اثر قالمادادیر: نوم بیتیک، شان قیزی و خزرلر لوحه سی.
خزرلر زامانیندا دین آزادلیغی واریدی. مسلمان، مسیحی و یهودی عالیملری خاقان ساراییندا دینی مباحثه لر آپاریب و نهایتده خاقانلاری یهود دینینی قبول ائتمیشلر. مسلمان فقیه لرین آدی تاریخده بئله گلمیشدیر: نوح ابن سائب الاسدی، عبدالرحمت خولاقی و ابن اعثم کوفی. سونونجو عالیمی بلعمی تاریخی تانیتدیرمیشدیر.
خزرلر امپریاسی توپراقلاریندا مچید، کلیسا و کنیسه بیری بیری نین یانیندا قورولموشدور و هامی آزادلیقلا اؤز عبادتلرینه مشغول اولوردولار.
گؤردویوموز کیمی آذربایجان آردیجیل بیر حالدا تورکلرین یوردو اولموش، خزرلر ایکینجی یوزایلین اورتالارینا قدر آذربایجاندا یاشاییب و سونرالار عربلرین باسقیسینا دؤزمه ییب ولگا قییلارینا گئدیرلر. آنجاق یئرلی آداملار یئرلرینی آتماییرلار. بابک ده بیر تورک قهرمانی اولاراق آذربایجاندان باش قالدیریب تجاوزلار، زوراکیلیقلار قارشیندا دایانیر. 222 ایلینه قدر. تاریخ طبری، مجمل التواریخ، کتاب پیامبران و شاهان، جوامع الحکایات و لوایح الروایات الکامل فی التاریخ ابن اثیر و باشقا قایناقلارا دایاناراق آذربایجان اهالیسی اسلام ظهوروندا تورکلردن اولموش و غزنه لی لردن قاباق سوبکی دولتی – تورک اولاراق ایرانین فارس ایالتلرینده قورولورو غزنه لی لرین ساراییندا 1 تورک سؤیله ین شاعرلریمیزین شعرلری بوگون الده دیر. سلجوقلار آذربایجانا گلدیکده دیلداشلارییلا اوز اوزه گلیرلر. سلجوقلار خزر امپریاسی نین اساس قبیله لریندن بیری ساییلیردی. اونلار همان زاماندان عمارت یاپمادا، مدنیت قورمادا تجروبه لر قازانمیشلار. آما ایران تاریخچی لری سلجوقلولاری مهاجر، گئری قالمیش تانیتدیرماغا چابالار گؤسته ریرلر. بیر حالدا کی سلجوق دؤوره سی اسلام و ایرانین قیزیل ایله یازیلان بیر تاریخی دؤوره سی دیر. تحریف لر بو زاماندان باشلانیر و تامام 1000 ایللیک تورک حکومتلرینی وحشی، گئری قالمیش و مهاجر گؤسته ریرلر. تامام درسی کتابلاردا دا بونو اوشاقلاریمیزین بئینینه سوخورلار. 24 ساعتلیق اولاراق مدرسه لردن علاوه، رادیو – تلویزیون، مطبوعات و باشقا مئدیالار یولوینان تورکلری پیسله مه یه چالیشیرلار. بوگون بیزلره تکلیفدیر بو شانتاژلار قارشیندا دایانیب، اؤز تاریخیمیزی، اؤز ادبی – فرهنگی وارلیغیمیزی گؤسته رک و بو زنگین وارلیغیمیزدان مودافیعه ائدک.

منابع:
اسماعیل هادی، حاشیه بر زبانشناسی، چاپ آلتیندا.
ا. م. ارانسکی، مقدمه فقه اللغه ایرانی، ترجمه کریم کشاورز، انتشارات پیام، 1358.
زهتابي، محمدتقی؛ ایران تورکلری­نین اسکی تاریخی، جلد اول، تبریز، 1376.
دیاکونوف، تاریخ ماد، دیاکونوف، ترجمه‌ی کریم کشاورز، انتشارات پیام تهران، 1357.
کامرون، جرج، ایران در سپیده دم تاریخ. ترجمه حسن انوشه، تهران: علمی و فرهنگی، 1372.
توین بی، آرنولد، تاریخ تمدن. ترجمه یعقوب آژند. تهران: مولی، 1366.
گیرشمن، رومن، ایران از آغاز تا اسلام. ترجمه محمد معین، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1355.
اسکندری، ایرج، در تاریکی هزاره‌ها. به کوشش علی دهباشی. تهران: قطره، 1377.
گروسه، رنه، امپراطوری صحرانوردان، ترجمه عبدالحسین میکده، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۷٫
رضا، عنایت الله، ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۴٫
منصور رهبری، 2800 ایل اؤنجه یه عایید یازی نمونه سی، اولای لار غزئته سی، نمره 203، 20 نوامبر 2001.
ب. اؤگل، تورک میفولوگیاسی، ج 1، استانبول، 2006.
رحیم رئیس نیار، آذربایجان در مسیر تاریخ، تبریز، انتشارات نیما، 1368.
ادوین آرویدویج گرانتوفسكی؛ م. ا. داندامایو، تاریخ ایران از آغاز تا به امروز، ترجمه: کیخسرو کشاورزی، تهران، نشر مروارید، 1385.
آذربايجان قيسسا تاريخي، باكي 1998.
آذربايجان تاريخي، آذربايجان نشرياتي، باكي، 1996.
ویل دورانت، تاریخ تمدن، ج 1، تهران، انتشارات علمی، 1378.
م. کریمی، مقدمه ای بر تاریخ تحولات زبان ترکی آذری، زنجان، 1378.
جعفر اوغلو، احمد؛ تورک دیلی تاریخی، باکو، 1974.
حاجیف، توفیق؛ آذربایجان ادبی دیلی تاریخی، باکی، 1991.
نور، رضا؛ تورک تاریخی، استانبول، 1925.
Hurri – Mitanni dovleti, Tuncer BALKAYA, Ankara, 2009.
Dr Adil ALPMAN, Hurriler, İstanbul, 2004.
Serihzn TAMER, Ankara, 2010.
Ghrishman R. A., Propos du Tresor de Ziviye, - Jnes. Vol. 32. 1973.
Godard A. Le tresor de Ziviye, Haarlem, 1950.
Luckenbill D. Ancient records Assyria and Babylonia. Vol.2, Chicago, 1927.
Barnet R. Median art. – IR. An. Vol. 2, 1962.

قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...