آنادیلی گونو

آنادیلی گونو

دکتر محمدرضا کریمی

اسفند آیی‌نین ایکیسی دونیا آنادیلی گونو تانینیر. ۱۹۵۲جی ایلده بنگلادش‌ده داکا یونیوئرسیته‌سی‌نین اؤیرنجی‌لری اؤز آنادیللری‌نین رسمیتی اوغروندا ۴ شهید وئردیلر؛ ۱۹۵۶جی ایلده دیللری رسمیت تاپدی؛ آنجاق داها گئج اولموشدو و آردیجا ۱۹۷۱ ایلده بنگلادش پاکستاندان آیریلدی. ۱۹۹۹جی ایلده فوروآلین ۲۱ی / اسفند آیی‌نین ایکیسی دونیا آنادیلی گونو اعلان اولدو و ۱۸۸ اؤلکه او جمله‌دن ایران اونا رای وئردی. بوگونو تبریک دئییب، آنادیلی گونونو بیر فورصت ساییر و آنادیلیمیزین حقلرینی سسلنمه‌لی‌ییک.

یونسکو هر ایل دیللرین دورومونا گؤره اعلانیه‌لر وئریر و دونیا دیللرینی آراشدیریب راپوتلار وئریر. بو راپورلارا گؤره ایراندا ۸ دیل آرادان گئتمه حالیندادیر. خلج دیلی، قاشقایی دیلی ده بو ۸ دیللر آراسیندا گؤرونور. یونسکو اعلان ائتمیشدیر کی هر بیر دیل مدرسه‌لرده اؤیرنمه سیستمینه داخیل اولماسا، رادیو تلویزیوندا وئرلیشلری اولماسا، آرادان گئتمه حالیندا ساییلیر. بئله اولورسا، ایراندا ۴۰ میلیون تورک دیللی خالقین دیلی ده آرادان گئتمه حالیندادیر.

دیل نه دئمکدیر؟ دیل انسانلار آراسیندا آنلاییش ساخلایان بیر آراج ساییلاراق آنلاییش مرکزی، دوشونمه قایناغی و شعور تؤره­دن­دیر. انسانلار دیل وسیله­سی ایله بیر - بیرلرینی آنلاییب، باشا دوشورلر. دیل تفکور قالیبی و دونیانی درک ائتمه وسیله­سی­دیر. دیل­سیز انسان نه دوشونه بیلر و نه ده دونیا ایله باغلانتی قورا بیلر. هر انسانین وارلیغی و کیملییی دیله باغلی­دیر. دونیا بیلگین­لری، اؤزه­للیکله دیل بیلگین­لری هر انسانین دوغال دوشونجه و دویغویا مالیک اولدوقلارینی تکجه آنادیلی ایله مومکون بیلیرلر. چونکی هر انسان آنا دیلی­نی آنا قارنیندا اولارکن اؤیره‌نیر. اوشاق آنا بطنینده اولان چاغدا، آنانین هیجانلاری، آنانین اضطرابلارینی اوشاق دا حیس ائدیر؛ آنا نه دوشونور، نه دویورسا – اوشاغا دا همان اونلار منتقل اولور. هر اوشاق دوققوز آی آنا قارنیندا آنا قانیلا بیرگه یاشاییر، حیاتی دامارلاریندا دولاشیر. اونون سئوگی و محبتی سایه­سینده وارلیغی وجودوندا کؤک سالیر. آنانین دوشوندوکلرینی آنیر، اونونلا برابر اظطرابلار چکیر، اونونلا گولور، اونونلا آغلاییر. ایندی کیم اونون آنا دیلینی آلا بیلر؟ تکجه دوشونمز و قافاسی قالین آداملار، انسانین آنادیلی‌نی نفی ائده بیلرلر. تاسفله بیزیم ایراندا بئله قافاسی قالین آداملار دا آز اولمامیشلار[1]. آنا دیلی آنا سودو ایله هر انسانین جانینا آخیب، اؤلومو ایله جاندان چیخار.

هر انسانین اؤز دوشونجه­سی و اؤز حیات فلسفه­سی اولمالیدیر. بو فلسفه و دوشونجه ده تکجه آنادیلینده اولور. بئله­لیکله آنادیلیندن محروم اولانلار، دونیادان محروم اولموشلار ساییلیرلار.

بیلگین لر اونلارجا ایللر دیل مساله­سینی آراشدیراندان سونرا بو سونوجا گلمیشلر کی هئچ کیم هئچ انسانی آناسیندان محروم ائده بیلمز؛ مگر جنایتکارلار!

آنادیلی گونونو تبریک ائده رک، آنادیلیمیزی قوروماغا همت گؤسته‌رک!

[1] اونلاردان بیری دکتر ایرج افشار یزدی دیر کی دئییر: "باید انجمن آذربایجانیان در تهران منحل شود تا زبان ترکی منزوی گردد. امروز 30 در صد اهالی تهران ترک آذربایجانی هستند و روزبروز بر شمار آنان اضافه می شود. اگر از اشاعه ی زبان ترکی جلوگیری نشود بزودی تهران هم یه شهر ترک نشین خواهد بود. اگر مردم آذربایجان توانستند روزنامه های ترکی و کتابهای ترکی بخوانند و به ترکی بنویسند و شعر بگویند دیگر چه نیازی به فارسی خواهند داشت. من حتی با آموختن 5 دقیقه زبان ترکی هم در مدارش یا دانشگاه آذربایجان مخالفم. باید این زبان در رادیو و تلویزیون مورد تمسخر و تحقیر قرار گیرد تا ریشه این زبان از ایران کنده شود. آموزش زبان فارسی در آذربایجان باید اجباری، عمومی و مجانی باشد که در اثر آموزش زبان فارسی کم کم فارسی به قدری در زبان ترکی داخل خواهد شد که زبان ترکی سریعا تخریب و سپس نابود خواهد شد. نباید هیچ برنامه تلویزیونی و رادیویی برای کودکان به زبان ترکی باشد. باید ریشه این زبان توسط کودکان آذربایجانی سوزانیده شود بی آنکه آذربایجانی احساس کند که زبانش در حال نابودی است. باید از استعمال کلمه ترکی به آذربایجانی خودداری شود."(زبان فارسی در آذربایجان، گردآوری ایرج افشار، ۲ ج، بنیاد موقوفات محمود افشار، ۱۳۹۷، ج ۱، ص ۳۱۷).

محمدعلی فروغی دا یازیر: "باید سیاست کلی آموزش زبان ملی در رابطه با نوع آموزش و اهداف آن را از ترکها و نامحرم ها(آذربایجانیها) پنهان داشت، باید به وسیله خود آذربایجانیها ریشه زبان ترکی را از بین برد. آران نامیدن قسمت شمالی، آذری نامیدن زبان ترکی، جلوگیری از تدریس زبان ترکی و تقسیم آذربایجان به مناطق کوچکتر، مغول و بیگانه خواندن زبان ترکی می تواند در تخریب و انهدام زبان ترکی آذربایجانی موثر باشد." (همان منبع).