قیزیل قلم آذر Qizil Qelem

کرامات اخی ائورن (تاب ثراه) گلشهری‌نین کرامات آخی ائورن اثری ۷۵۰ ایل اؤنجه‌دن تورکجه آذربایجان ادبیاتی‌نین زیروه‌سینده دایانان بیر اثردیر. اثرین کیچیک‌لیگینه باخمایاراق، تورک ادبیاتیندا بؤیوک اهمیته مالیکدیر. بو اثر آهی‌لیک طریقتی و اونون بؤیوک باشچیلاریندان اولان آخی ائورنین یاشاییش و سیماسینی آچیقلادیغی اوچون ده اؤنم داشییر. بونا گؤره ایلک اؤنجه اخی ائورنی تانییاق و سونرا کرامات اخی ائورنی آراشدیرالیم. اخی ائورن بؤیوک بیر عالم، متفکر و فیلسوفدور کی آلتینجی عصرین ایکینجی یاریسی و ۷جی عصرین بیرینجی یاریسیندا یاشاییب و دوشونجه‌لرینی اوچ دیلده قلمه آلیبدیر. عینی حالدا آهی‌لیک و یا اخی‌لیک طریقتی‌نین باشیندا دایاناراق یوزلر و مینلرجه شاگرد تربیه ائدیبدیر کی سونرالار اونلارین هر بیری بؤیوک دوشونرلره چئوریلمیشلر. اخی‌لر تورک ملتلری آراسیندا، اؤزللیکله خراساندان توتوب آنادولویا قدر دولانیب، گزیب و اؤز جومردلیک دوشونجه‌لرینی زحمت‌کش صینیفلر ایچینده یایماغا چالیشمیشدیر. اخی ائورن ده بو فقیر، یوخسول و زحمت چکن صینیفلر آراسیندا یاشاییب و اونلاری بیرلشدیرمک اوچون چالیشیبدیر. او مختلف صینفلری توپلاییب و تشکیلاتلاندیریبدیر. تاریخده یازیلانلارا گؤره ۳۲ صینف اوزه‌رینده تشکیلات یاراتمیش و گون باتاندان سونرا هر گئجه سفره آچیب و شهرین تام فقیر – فقراسی، اونلاردان علاوه تام مسافیرلر و غریبه‌لر آچیلان سفره‌دن اطعام اولوردولار. هابئله اخی طریقتی‌نین طرفدارلاری هر بیر بوجاقدان گلیب هم بیرلشمه یوللارینی اؤیره‌نیب، هم ده آهی‌لیک دوشونجه‌سینه سلاحلانیردیلار. بو طریق ایله زحمتکش انسانلارین دردلرینه مرهم قویوب و اونلارین بیرلشمه یینه زمین یارادیردیلار. دوغرودور کی اخی‌لر دولت و حکومتدن قیراقدا چالی, ...ادامه مطلب

آرزولار بیتن دئییل!مین یئرده قوناق قالسان ،مین قوناق یولا سالسانمین دوستونا ال توتوبمین دوشماندان اؤج آلسانان چتین یاریشلاردا ،كسكين غلبه چالسانقیزلارینلا فخر ائدیب ،اوغول دئییب اوجالسانغیرت ایله یاشاییبحؤرمت ايله قوجالسانیئنه ده دویاجاقسانبوحیاتین سئوداسیباشیندان اؤتن دئییلآرزولار بيتن دئییل !دونیانین دؤرد بوجاغيندولاناسان، دؤنه سناولدوزلارا باش چکیب،یئر اوزونه ائنه سن !قوجالیب الدن دوشوبگنج اولاسان یئنه سن !یئنی دن آرزولارینقانادینا مینه سن !اؤيرنمه دیکلر ینی ،تزه دن اؤيره نه سنيئنه ده آناجاقسان،بو حياتين هوسی ،کؤنلوندن ایتن دئییل !آرزولاربیتن دئیییل !بوحیاتدیر سئوگیلیمایکی نفس آراسیاولوم دا وار اؤلوم دهيوخدور بونون چاراسی!سارسيدان آجيلارينتاپیلماسا داواسیآغير ايشكنجه لرينبیتمه سه ده یاراسیعؤمورلوك دوستاقلاريناولماسا قورتاراسينه قدر چرخ فلکممکون دئییل دوراسییئنه ده اینسان اوغلوحیاتدان کوسن دئییلآرزولار بیتن دئییلدونیانین ان باهالیاطلسینی گئیه سنطاووس اتی قوش سودوایسته ديگین یئیه سنسئوگیلی دوستلارینلادئییب ،چالیب ،گوله سنفيرلانان چرخ فلکمرادینجا گؤرونسهسعادت بیر قوش کیمیاوچوب چی نینه ائنسهبیر ده ایناناجاقسان"غربت جنته دؤنسه"یئنه ده وطن دئییل!آرزولاربيتن دئییل!فروردین آیی-۱۴۰۳-نجو ایلاورمو-کریم گول اندام بخوانید, ...ادامه مطلب

باغری قارارقیه کبیریحئکایهسه شنبه ۷ فروردین ۱۴۰۳اوخوماق زامانی: 6 دقیقهhttps://ishiq.net/?p=34468(دونیا تئاتر گونو موناسیبتیله «میرزه‌باغیر حاجی‌زاده»‌نین خاطیره‌سینه تقدیم اولونور)آجلیقدان قورساغیم دارالیب. یئمه‌یه بیر شئی تاپیم دئیه پاساژدا سوله‌نیرم.۱ آیاقلاریم دالیمجا سورونور. خورشید مئیخاناسینین پیلله‌سینده ایلشمیش کورمیررحیم گؤرمز گؤزویله منی گودن کیمی‌دیر.اوشاقلیق یولداشیم نوکام‌ین توکانینا دؤر- بئش آددیم قالمیش تورپاق اوزرینده ساریمتیل بیر آچارا گؤزوم ساتاشیر: «گؤره‌سن هانسی خانباجی‌نین یَخدَنی‌‌نین۲ آچاری‌دی؟ یقین ایندی ائوینده شیطانین قویروغونو دویونله‌ییب،۳ آچارین تاپیلماغینی گؤزله‌ییر.»ندنسه بیردن بیره اوشاقلیق چاغیمدا آنامین یخدنیندن اوغورلادیغیم قند پارچالاری یادیما دوشور. اووجومو قند ایله دولدوروب، تودابانا کوچه‌یه قاچیب، قند پارچالارینی خیرپاخیرپ چئینه‌یردیم. او قندلرین دادی باشقا بیر شئی ایدی. تبریز قفه‌لرینده یالنیز حاجی‌حبیب‌قفه‌چی‌نین قندلری آنامین یخدنینده‌کی قندلرین دادینی وئریر. قورساغیمین دارالدیغی گونلرین بیرینده قفه‌ده اوتوروب، دالبادال قندی آغزیما آتیب، خیرپاخیرپ چئینه‌یرکن، حاجی‌حبیب‌ین ترسه باخیشینی گؤرونجه قیزاریب- بوزاریرکن آنامین یخدنیندن اوغورلادیغیم قندین دادینی وئریر، دئدیم. او ایسه بیر اووج قند گتیریب، قندانی دولدوروب، دئدی: «نوش‌جانین اولسون حاجی‌مامان، نه قدر گؤیلون چکیر خیرپاخیرپ ائله! او گونلرین دادی آغزیندا قالدیغینا گؤره سن چوخ خوشبخت آدامسان، من آنامی ایتیرندن بری او گونلرین دادینی دا ایتیرمیشم، یادینی دا.»کیمی اوزوقیرمیزی‌لیقلا، کیمی ایسه لطف- کرامت گؤستره‌رک باشقاسینی شرم قویوسونا سالار. منجه شرم قویوسو یوسف‌ین قارداشلاری اونو آتدی, ...ادامه مطلب

در دفاع از زبان فارسی: در برابر ترویج جهل بی‌مهابا بایستیم ابلهی عقده‌ای و بیمار به نام حمید احمدی که تابلوی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و نظریه‌پرداز را بالای سر خود قرار داده و مرشد عده‌ای بیمارتر و بی‌سوادتر از خود به‌نام ایرانشهری‌ها شده، از «کارزار شریرانه» علیه زبان فارسی می‌گوید. اما جرات ندارد این کارزار را توصیف کند که ما هم آن را ببینیم. سوادی هم ندارد که لااقل برای آن ابعاد و تبعاتی سیاسی (political applications) بچیند که این حد مهمل نگوید. او یک روضه‌خوان است و ما موظفیم در برابر ترویج جهل بی‌مهابا بایستیم. آن‌هم وقتی با شناسه قدیمی‌ترین دانشگاه در ایران، چنین رواجی از جهل و عقده‌گشایی را شاهدیم. ۱) به متن توجه کنید؛ بسیار خوب، امروز روز زبان مادری است و ما فارس‌ها می‌خواهیم درباره زبان خود حرف بزنیم. چرا با این همه عقده و کینه و دشمن‌پنداری (به شیوه ...) شروع می‌کنید؟ چرا با کلامی مهربان و مثبت درباره زبان فارسی حرف نمی‌زنید؟ چرا باید متنی که دانشگاه تهران منتشر می‌کند ـ تک تک کلماتش ـ بیمارگونه باشد؟ چرا باید با تحقیر زبان‌های دیگر به نام «زبان‌های قومی و محلی» توام باشد؟ چرا شما ابلهان اصرار دارید زبان فارسی را منفور کنید؟ چگونه می‌توان این زبان را از دست شما نجات داد؟ ۲) استناد به این که روز جهانی زبان مادری از کجا شروع شده، چه چیزی را ثابت می‌کند؟ هر کسی اندکی با علوم انسانی آشنا باشد می‌داند که این گونه ارجاعات به سندهای صوری ـ بجای تعمق در ابعاد سیاسی اجتماعی آن، و مطالعه تحولات آن ـ دست‌وپا زدن از سر بی‌سوادی است. اگر این استنادها مهم باشد، بسیاری از رویدادها و دستاوردهای بین‌المللی امروز در سراسر جهان ، از جمله اکادمیا و المپیک و ماراتن و فلسفه افلاطون, ...ادامه مطلب

دوققوز بیتیک آناوطنیمیز آذربایجان، تورک­ یوردو اولاراق مین ایللری آرخادا قویوب و بوگون بورادا یاشایان تورک ملتی، اؤز مدنیتی، تاریخی و دیلینی منیمسه ­مک­له اؤز کیملیگینه صاحب دورور. کئچن اون­ایللره قدر، بئله تصوّر یارانمیش و تبلیغ اولونوردو کی آذربایجان اسلامدان سونرا، سلجوق و اوغوز ائللری بورایا گله­ رک آذربایجان بو زماندا -یعنی 1000 ایل بوندان اؤنجه- تورکله ­شیب؛ اصلینده یئرلی یوخ، بلکه اورتاآسیادان گلمه خالقلار ایچینده تانینمالی­دیر؟!. نهایت بئله تصور اولونوردو: تورک ­دیلی آذربایجانا گلدیکده، اؤز گؤزللیگی و اؤزللیگی ­اوچون باشقا دیللری اؤزونده حل ائتمیش و بوگونه قدر خالقین کیملیگینی ساخلامیشدیر. البته بیر سیرا ادبی و تاریخی قایناقلار اوزه چیخاراق، بو سؤزون تحریف اولونماسینی اورتایا قویوردو؛ آما او قدر گوجلو دئییل­ایدی. کئچن اون­ ایللرده، بیلیم دُنیاسی گلیشیب، یئنی بیلیملر اورتایا گلدی. بیر سیرا قایناقلار دا اوزه چیخدی. عالملرین بو ساحه­ده چالیشمالاری، بو قایناقلارا و بیلیملره آرخالاناراق مختلف تئورولارین اورتایا قویدوغو عیان اولدو. بو آرادا آذربایجان عالملری­نین آراشدیرمالاری اؤزل بیر یئر قازانیر. او جُمله ­دن پروفسور فریدون آغاسی­ اوغلو (جلیلوو) (1945 دوغوملو، باکی دولت بیلیمگه­ سی­ نین علمی اؤیه ­سی) "اورمو تئوروسو"نو بیان ائدیب ثبوتا چاتدیرماقلا ان بؤیوک حرکتی یاراتدی. بوگون اورمو تئوروسو عئینی حالداکی یئنی بیر تئورودور؛ تمام سندلر، اسکی­تانیما، اسطوره ­تانیما، قوم­ گرافی، دموگرافی، تاریخ و باشقا-باشقا بیلیم لرین الده ائتدیگی نائلیتلر، بو تئورونون ثبوتوندا اؤنملی رول اویناییرلار. گون­به ­گون بو تئورونون طرفدارلاری دا چوخالمادادیر. پروفسور دؤکتور فریدون آغاسی ­اوغلو ن, ...ادامه مطلب

آذربایجان ادبیاتی‌نین تاریخی درین‌لیگی محمدرضا کریمی[1] خلاصه: آذربایجاندا کلاسیک تورک ادبیاتی‌نین عمادالدین نسیمی‌دن باشلادیغی همیشه تصویر ائدیلیر. بو سطیرلرین یازاری­نین فیکریجه، بو ایفاده سون درجه یانلیش‌دیر، چونکی نسیمی‌دن عصرلر اول آذربایجاندا اونلارجا، یوزلرله شاعر و یوزلرله قیمتلی تورک اثری یازیلمیش، اؤتن عصرین سیاسی سبب‌لری اوزوندن بیله‌رک‌دن و بیلمه‌دن اونودولموشدور. بو گون دونیادا ویرتوال مکانین گئنیشلنمه‌سی و بوتون دونیانین اونسیتی ایله بیر چوخ گیزلی حقیقت‌لر اوزه چیخیر و آذربایجانین زنگین ادبیاتی بو بؤیوک تاریخی نایلیتدن چوخلو بهره ­له ­نیب. بو گون مین ­ایل‌لیک‌لرین تاریخینی داشییان یوزلرله اثر اونودولما کولوندان چیخیب دونیانین گؤزو اؤنونده سئچیلیر و اونو پیسله‌ینلرین اینکار احتیمالینی الیندن آلیر. بو یازیدا بیز آذربایجان ادبیاتینا هیجری 8-جی عصرده عمادالدین نسیمی دؤوروندن باشلایاجاغیق و عادی تجروبه‌نین و کلاسیک شیوه نین عکسینه اولا‌راق، چاغداش دؤوره دوغرو ایره‌لیله­ مک عوضینه، تاریخه و تاریخین درین‌لیگینه واراجاغیق بلکه آذربایجاندا تورک شاعر، یازیچی و تورک دیلینده یازیلمیش اثرلری اوزه چیخاراق. بو مقاله­ کیتاب‌خانا مئتودونو نظردن کئچیریر و مسئله ­نی اوریژینال سندلرله آراشدیریر. اونو دا علاوه ائتمک لازیم‌دیر کی، مؤوضو چوخ گئنیشدیر و بورادا یالنیز یارادیجی شاعیرلر و یازیچیلارین آدلاری و بعضی اثرلری قئید ائتمکله کیفایتله­ نیریک.آچار سؤزلر: آذربایجان – تورک ادبیاتی، عمادالدین نسیمی، گنجه لی نظامی، شان قیزی داستانی، کتاب دده قورقود.گیریش: شوبهه‌سیز کی، ادبیات سؤز صنعتی‌دیر و دیلین گلیشمه‌سینه، فرقلی­لشمه‌سینه و گوجلنمه‌سینه تأثیری معاصر دؤورون ان مهم مقاملاریندان‌, ...ادامه مطلب

ابوریحان بیرونیم. کریمیدانیشیق متنی – قسمت اوّلابوریحان بیرونی دانشمند، ریاضی­دان، ستاره شناس، تاریخ نگار، گاه نگار، طبیعی­دان و دانشمند بزرگی که در سده­ی چهارم و پنجم هجری می­زیست و به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان جهان شناخته می­شود. او به زبانهای مختلف زمان خود از جمله: عربی، فارسی، ترکی، سریانی، یونانی، سانسکریت، عبری و غیره آشنایی و تسلط داشت. ابوریحان در بسیاری از علوم دارای درجه­ی بالایی از علم بوده و اختراعات، اکتشافات و تالیفات پر مایه­ای داشته است. ابوریجان هیچ چیزی را بدون چون و چرا نمی­پذیرفت. وی عاشق و دلباخته­ی تحقیق و کشف مجهولات بود و تن به آزمایشهای حتی خطرناک هم می­داد. همو بود که لحظه­ی مرگ نیز از آموختن علم دست برنداشت. این مثل معروف از اوست: آیا چیزی را دانسته از دنیا برویم بهتر از آن نیست که جاهل باشیم؟ این روایت را ابوالحسن علی ابن عیسی ولوالجی فقیه کرده است.ابوریحان اکتشافات و اختراعات بزرگی در زمینه­های مختلف علم به سرانجام رسانده که هنوز در تاریخ علم از تاثیر فوق العاده­ای برخوردارند. او دانشمندی است که متعلق به کل بشریت است و نقش وی در توسعه­ی علم در دوران بعد از خود نیز انکار ناپذیر است. اما برخی او را محدود به ملت مشخصی قلمداد می­کنند که خود او از این امر انزجار داشته است. تاریخ گنجینه­ای گرانبهاست و دزدان زیادی هم دارد. ملتی که تاریخ خود را حفظ نکند این گنجینه را از او خواهند دزدید. البته دزدان، تنها گنجینه­های مادی را نمی­دزدند بلکه گنجینه­های معنوی نیز دزدان بیشتری دارد. زیرا آلت جهانخواران اینست که فرهنگ ملتی را بدزدند، خوار کنند و آنگاه می توانند فرهنگی عاریتی بدو بفروشند و یا برای او فرهنگ بسازند. همه­گونه رفتاری با فرهنگ و تاریخ ما کرده­, ...ادامه مطلب

آی تکینمین ایللیک آذربایجان تورک ادبیاتیندا مینلرجه شاعیریمیز وار، بو ادبیاتین سسی تاریخین درین­لیک­لریندن گلیر. زنگین ادبیاتیمیزدا درین دوشونجه­ لر، فلسفی باخیشلار و اینجه شاعیرانه دویغولار واردیر. بیلیرسینیز غزنه­ لی­لر ساراییندا یوزلرجه شاعیر توپلانیب، شئعر اوخویوب و ساطانین نظرینی جلب ائده ­رک جایزه ­لر و صله­ لر آلیرمیشلار. بونلارین آراسیندا چوخلو تورک سؤیله­ ین شاعیرلر ده اولموشدور او جمله ­دن آی تکین، کاتبی، ایلاقی و باشلاریندان اثرلر الیمیزه گلیب چاتیبدیر. بوگون بو شاعیرلرین 17سینی تانییریق. آنجاق بونلارین باشیندا آی تکین دایانیر. آی تکین هم بیر شاهزادادیر هم بیر شاعیر. سلطان محمودون لاچ یاخین آدامی-ایدی. همین آی تکین دیر کی فردوسی – فارس شاعیرینی سارایا آپاریب سلطانا تانیتدیریر. سلطان محمود اؤزو شعر اهلی و شاعیر تانییان بیر سلطان-ایدی. فردوسی­نی بتر بگه­ نیر؛ آما سونرا شاهنامه ­نی اوخودوقدا تورکلره تحقیر ایله باخدیغینی گؤروب سارایدان قوور. آنا آی تکین فردوسی دن حیمایه ائدیر و بو حیمایه عمرونون سونونا قدر داوام ائدیر. شاهنامه لر ایچینده بایسونقور شاهنامه سی چوخ معروفدور. بو شاهنامه نی ائلخانی لار سلطانی اولان بهادرخان بایسونقور یازدیرمیش و اؤزو ده اونا بیر مقدمه آرتیرمیشدیر. بایسونقور شاهنامه سی ایراندا دفعه ­لرله چاپ اولموش و اونا قائم مقام فراهانی، محمدعلی فروغی ده مقدمه لر یازمیشلار. بو مقدمه ­لرده آی تکین­ین حرکت­لری ده بحث اولونموش. آنجاق آی تکین آدی­نین معناسی اولاراق ماهک یازیلمیش و یاواش – یاواش فارس ادبیاتیندا آی تکین یئرینه ماهک آدی اوتورموشدور. هر حالدا آی تکین­دن بوگون الیمیزده شعرلر – فارسیجا و تورکجه الیمیزده­دیر. بورادا بیر ایکی بیت­لیک شعرینی هم تورک, ...ادامه مطلب

سلطان عزالدین کیکاووسسلجوقلو سلطانلاریندان اولان سلطان عزالدین کیکاووس ابن کیخسرو 589 - 598 ایللری آراسیندا 10 ایل تامام آنادولودا آنادولودا سلطنت تختینده اوتورموشدور. سلجوقلولار بیر فدرالیسم سیستمی ایله حکومت ائدیردیلر. روم سلجوقلاری 1077 میلادی­دان 1307 میلادیه قدر حکومت سورموشلر و مرکزه باغلی اولموشلار، آنجاق خوارزمشاهلار و ائلخانلیلارا یئنیلمه ­ییب اؤز حکومتلرینه داوام ائتمیشلر. سلطان عزالدین عمرونو ساواشلاردا کئچیرسه ده بؤیوک نائیلیت لر الده ائتمیشدیر. ان مهم باشاریلاریندان روم شاهزاده­سی الکسیوس آدلی­نی ترابزوندا توتماسی­دیر کی یونان شاهی اونون آزاد ائدیلمه­ سی قاباغیندا مدیترانه دریاسیندا سینوپ بندرینی سلطانا وئریر. سلطان عزالدین سینوپ بندرینی آلاراق اورانی تعمیر ائتدیریر. بورادا بیر کتیبه ده یازیلمیش کی ایکی دیلده تورکجه و یونانجا اولموش. بیر سیرالار اونو عربجه بیله­رک بوگون بللی اولموشدور کی عربجه یوخ، بلکه تورکجه­ دیر. بوندان علامه سلطان عزالدین سیواس شهرینده بیر بیلیم یوردو (دانشگاه) دا دوزلتدیریر و اورادا طب فاکولته­ سی یارادیر. بو بیلیم یوردو بوگون ده قالیر. سلطان عزالدین ساواشلارلا برابر – یعنی عئینی زاماندا بیر شاعیر اولموش و ادبیات ماراقلیسی. او خالق ایچینده و خالق دیلینده داستانلاری کاغاذ اوسته گتیرمه یی و اونلارجا تورک کتابلارین یازیلماسینا امر ائتمیشدیر؛ او جمله­دن شفاهی داستانلار مثلا امیر ارسلان داستانی همان آلپ ارسلان سلجوقونون داستانی­دیر، علاءالدین و جادو چراغی همان علاءالدین کیقباد یاشاییشی دیر، علی بابا و بغدادین قیرخ حرامیسی همان علی تکین قاراخانی نین یاشاییشینا باغلی دیر. سلطان عزالدین امر ائدیر بو داستانلاری مکتوب ائتسینلر و همان زامانلار یعنی 6حی, ...ادامه مطلب

شیرین دیللی، شبچره ادبیاتیمیزین بؤیوک شاعیری: میرزاحسین کریمی مراغه ای دونیاسینی دَییشدی.صفالی، شیرین دیللی شعر اوستاسی میرزاحسین کریمی نین اؤلومو آذربایجانین بو آجی گونلرینده، بؤیوک بیر یارا اولدو یارالار اوستونده. خوی زلزله سی، تورکیه ده باش وئرن آغیر زلزله، دونیانی ماتمده قویان بیر گونلرده، شیرین دیللی شاعیریمیزین دونیادان کؤچمه سی بیزلری داها کدرلندیردی. کریمی پاک، تمیز دوشونجه لی، خوش سیمالی، کؤنلو آلچاق - آما اوره یی بؤیوک بیر انسان ایدی. گؤزل سؤزلریله بوتون آرذبایجانلی لارین اوره یینده یئر آچمیشدی. اجتماعی، اخلاقی و طنز ایله سؤیله دیگی شعرلر هامی نین - عالیملردن عامی لره قدر، کیچیک اوشاقلاردان بؤیوک قوجالارا قدر، هامی و ماهی نین اوره یینده یئر آچمیشدیر. بو دَیرلی شاعیریمیزین اؤلومونو هامی ادب سئورلره باش ساغلیغی وئریب، یادی و آدی نین همیشه لیک قالماسی و شعرلریندن اوخویوب لذت دویاراق "الله رحمت ائله سین!" دئمه یی اونودمایاق. بخوانید, ...ادامه مطلب

1 – آذربایجان ادبیاتی دموكراتيك دؤوروندهدانیشیق متنیم. کریمی18/9/1401رضا شاهين قولدولوغو سونا چاتاراق، ايراندا بير آزادليق نفسي گزير. آذربايجان هميشه‌كي كيمي اؤز اؤنجولويونو گؤسته‌رير و بوتون ايراني دموكراتيك بير سيستمه چكمك اوچون، ملي آزادليق يولونو هامبارلايير و بير ايلليك آذربايجان ملي حكومتيني قورور و بونونلا دا دموكرات ادبيات يارانير. يوزلرجه گنج شاعرلر- يازيچيلار، قادينلار و اركك‌لر ال- اله وئريب ديكتاتورلوغو ائشيگه سورمكله خلقيميزين ديليني و ادبياتيني گلیشدیریرلر. بير ايلده يارانان عمراني، صنعتي و ادبي ايشلر، پهلوي سلسه‌سي‌نين 50 ايلينده اولماميشدير. آنجاق امپرياليست‌لر ده اؤزلريني خطرده گؤروب، دموكرات حركاتيني بوغورلار. حركت بوغولورسادا، آنجاق فكر- دوشونجه و اونون حاصيلي اولان ادبيات هله‌ده‌ ديري­دير . . .میللی حکومتین یارانماسی، آذربایجان چاغداش تاریخینده بؤیوک و فخر ائدیجی بیر حرکت­ایدی، بو قیام، آذربایجان خالقی­نین بؤیوک همت، باجاریق و وارلیغینی بوتون دونیایا تانیتدیردی. آذربایجان یئنه ده همیشه­کی کیمی ایران آزادلیغی اوغروندا آیاغا قالخیب و انسانلارا یول گؤسترمه یی باجاردی. بیر ایلده تاریخده فخرله ثبت اولان ائله بیر حرکت یاراتدی کی دونیا خالقلاری نین گؤزونون قاباغیندا بؤیوک گلیشمه لری یئرینه یئتیریب، گله جک اوچون ده زمینه یاراتدی و بوگون دونیا بیلیر کی بو بؤیوک ملت هر زمان ایسته­ییرسه اؤز مؤهرونو تاریخه ووروب و امضاسینی آتاجاقدیر.البته بیلیرسینیز ادبیاتی آراشدیرماق اوچون، ایلک اؤنجه سیاسی – اجتماعی دورومو آچیقلاماق لازیمدیر. من ده بئله ائتمه­لی­یم. سونرا ادبیاتیمیزا باشلایاجاغام. عئینی حالدا واختین آرلیغینا گؤره بیر آز یئیین دانیشمالی یام، بلکه سؤزومو بیر یئره چاتد, ...ادامه مطلب

تاریخ آذربایجان و ادبیات تورکی آذربایجان به همراه حضور ترکان در این سرزمین به علل مختلف هنوز هم چون رازی سر به مُهر باقی مانده است و روند رو به رشد علم، به سوی رمزگشائی این تاریخ در جریان است؛ و همّتی می­خواهد تا تاریخ سرزمین خود را خودمان بنویسیم. در این میان امپراتوری خزران به عنوان بخشی از تاریخ آذربایجان پیش روی ماست. در عین حال، ادبیات کهن آذربایجان از دل تاریخ برآمده و در زمان مدنیت ها و حکومت های ترک پا گرفته است., ...ادامه مطلب

اؤزت: خزر دنیزی­نین قوزئییندن آذربایجاندان آوروپایا دوغرو کؤچن بولغارلار میلاد اؤنجه ­سی VI جی یوز ایلده بؤیوک بولغار خانلیغینی قورموش و بؤلگه یه یئرلشمیشدیر. بو دولت داها سونرا ایتیل بولغارلاری و وولگا بولغارلاری اولاراق ایکیه آیریلمیش و ایتیل بولغارلاری اسلامیتی قبول ائتمیشدیر. شان قیزی داستانی، ایتیل بولغارلاری آراسیندا سؤزلو اولاراق آختاریلمیش و اسلامیتین بو توپلوم طرفیندن قبول ائدیلمه سیندن سونرا میکاییل باشتو طرفیندن یازییا کئچیریلمیشدیر., ...ادامه مطلب

 م. کریمی متن سخنرانی15/10/1400 ابوریحان بیرونی ریاضی­دان، ستاره شناس، تاریخ نگار، گاه نگار، طبیعی­دان و دانشمند بزرگی که در سده­ی چهارم و پنجم هجری می­ زیست و به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان جهان شناخته می­ شود. او به زبانهای مختلف زمان خود از جمله: عربی، فارسی، ترکی، سریانی، یونانی، سانسکریت، عبری و غیره آشنایی و تسلط داشت. ابوریحان در بسیاری از علوم دارای درجه­ی بالایی از علم بوده و اختراعات، اکتشافات و تالیفات پر مایه­ای داشته است. ابوریجان هیچ چیزی را بدون چون و چرا نمی­ پذیرفت. وی عاشق و دلباخته­ی تحقیق و کشف مجهولات بود و تن به آزمایشهای حتی خطرناک هم می­داد. همو بود که لحظه­ی مرگ نیز از آموختن علم دست برنداشت. این مثل معروف از اوست: آیا چیزی را دانسته از دنیا برویم بهتر از آن نیست که جاهل باشیم؟ این روایت را ابوالحسن علی ابن عیسی ولوالجی فقیه کرده است.   ابوریحان اکتشافات و اختراعات بزرگی در زمینه­ های مختلف علم به سرانجام رسانده که هنوز در تاریخ علم از تاثیر فوق العاده­ای برخوردارند. او دانشمندی است که متعلق به کل بشریت است و نقش وی در توسعه­ی علم در دوران بعد از خود نیز انکار ناپذیر است. اما برخی او را محدود به ملت مشخصی قلمداد می ­کنند که خود او از این امر انزجار داشته است.     غضنفر تبریزی که یکی از مریدان و علاقه ­مندان ابوریحان بود، تاریخ تولد وی را  ۳ ذیحجه ۳۶۲ قمری، در حومه کاث، پایتخت امارت آل آفریغ در خوارزم گزارش کرده است. بیرونی در سال ۴۲۷ سن خود را ۶۵ سال نوشته‌ است. بنابراین سخن غضنفر تبریزی صحیح می ­نماید. او ۲۵ سال اول زندگی را در شهر خود گذرانده و به یادگیری علومی چون فقه و&, ...ادامه مطلب

   نهج الفرادیس، 7 جی عصر تورک ادبیاتیندا نثر نمونه سی دکتر محمدرضا کریمیبو مقاله قاباقجا "نامه صدیق" مجله سینده چاپ اولموش    نهج الفرادیس، 7جی یوزایلین تورک ادبیات, ...ادامه مطلب